акти́вный акты́ўны; чы́нны;
акти́вное избира́тельное пра́во акты́ўнае вы́барчае пра́ва;
приня́ть акти́вное уча́стие в чём-л. прыня́ць акты́ўны (чы́нны) удзе́л у чым-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ула́зіць несов.
1. в разн. знач. влеза́ть;
2. разг. влеза́ть, входи́ть, вмеща́ться, умеща́ться; размеща́ться;
3. (втыкаться) вонза́ться;
4. разг. (принимать участие в чём-л.) вме́шиваться;
1-4 см. уле́зці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уця́гвацца несов.
1. вдева́ться;
2. (принимать участие в чём-л.) втя́гиваться;
3. (привыкать) втя́гиваться;
4. (у што) пристраща́ться (к чему);
5. (с трудом входить, въезжать) вта́скиваться;
1-5 см. уцягну́цца;
6. страд. втя́гиваться; вта́скиваться; вовлека́ться; вдева́ться; впи́тываться, вса́сываться; см. уця́гваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ли́чный
1. (относящийся к личности, персональный) асабі́сты;
ли́чное уча́стие асабі́сты ўдзел;
ли́чная заинтересо́ванность асабі́стая заціка́ўленасць;
ли́чные ве́щи асабі́стыя рэ́чы;
ли́чное мне́ние асабі́стая ду́мка;
ли́чная охра́на асабі́стая ахо́ва;
2. (относящийся к лицам) асабо́вы;
ли́чный соста́в асабо́вы склад;
3. грам. асабо́вы;
ли́чное местоиме́ние грам. асабо́вы займе́ннік.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далуча́цца несов.
1. (да каго, чаго) присоединя́ться (к кому, чему), примыка́ть (к кому, чему);
2. (да чаго) (знакомиться с чём-л., осваивать что-л.) приобща́ться (к чему); (принимать участие) вовлека́ться (во что);
1, 2 см. далучы́цца;
3. страд. присоединя́ться, приобща́ться, присовокупля́ться; причисля́ться; вовлека́ться; см. далуча́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уцягну́цца сов.
1. вде́ться;
ні́тка ўцягну́лася ў іго́лку — ни́тка вде́лась в иго́лку;
2. (принять участие в чём-л.) втяну́ться;
у. ў гаво́рку — втяну́ться в разгово́р;
3. (привыкнуть) втяну́ться;
у. ў рабо́ту — втяну́ться в рабо́ту;
4. (у што) пристрасти́ться (к чему);
у. ў гарэ́лку — пристрасти́ться к во́дке;
5. (с трудом войти, въехать) втащи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АНТЫФЕАДА́ЛЬНАЯ ВАЙНА́ 1648—51 на Беларусі. Народны антыфеад. рух на Беларусі супраць пануючага класа феадалаў у сярэдзіне 17 ст. пад уплывам паўстання на Украіне пад кіраўніцтвам Б.Хмяльніцкага перарос у антыфеадальную вайну. У падтрымку гэтага руху Хмяльніцкі паслаў на Беларусь казацкія атрады (загоны, у іх было шмат беларусаў) на чале з Галавацкім, Гладкім, І.Галотай, А.Нябабай і інш. Найб. актыўныя ваен. дзеянні адбыліся на Пд і ПдУ Беларусі. Летам і восенню 1648 казакі і сяляне-паўстанцы авалодалі Бабруйскам, Брагінам, Гомелем, Кобрынам, Мазыром, Пінскам і інш. Восенню 1648 сфарміраваны шляхецкія апалчэнні, якімі камандаваў польны гетман ВКЛ Януш Радзівіл, павялічана колькасць наёмнікаў. Каб ізаляваць бел. землі ад пранікнення казакоў, Радзівіл, сабраўшы 12—14 тыс. войска, накіраваў яго часткамі на чале з Мірскім, Валовічам і Я.Пацам да Пінска, Чачэрска і інш. гарадоў, захопленых паўстанцамі. У баі за Пінск загінула больш за 3 тыс. жыхароў, горад быў спалены, больш за 1500 паўстанцаў загінула ў баі за Чэрыкаў. На пач. 1649 урадавыя войскі вызвалілі ад казакоў і паўстанцаў Давыд-Гарадок, Тураў, Петрыкаў, Бабруйск і жорстка расправіліся з імі. У 1-й пал. 1649 войскі ВКЛ задушылі паўстанне. Летам 1649 на Беларусь зноў прыйшлі казацкія атрады Р.Гаркушы, С.Падабайлы, М.Крычэўскага і інш., да якіх далучаліся мясц. сяляне і гараджане. У баях загінулі казацкія атаманы Галота, М.Нябаба, Крычэўскі, Міхненка і інш. У ліп. адбылася Лоеўская бітва 1649. Ваен. дзеянні працягваліся да восені 1651. Пасля паражэння Б.Хмяльніцкага пад Берасцечкам і заключэння Белацаркоўскага дагавора 1651 казацкія атрады выведзены з Беларусі і вайна скончылася.
Літ.:
Похилевич Д.Л. Крестьяне Белоруссии и Литвы в XVI—XVIII вв. Львов, 1957;
Шуляковский Е.Г. Участие белорусского народа в освободительной войне 1648—1654 гг. // Вопр. истории. 1954. № 5.
т. 1, с. 402
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
далучы́цца сов.
1. (да каго, чаго) в разн. знач. присоедини́ться (к кому, чему), примкну́ть (к кому, чему);
д. да гру́пы экскурса́нтаў — присоедини́ться (примкну́ть) к гру́ппе экскурса́нтов;
д. да ду́мкі выступа́ўшых — присоедини́ться (примкну́ть) к мне́нию выступа́вших;
2. (да чаго) (познакомиться с чем-л., освоить что-л.) приобщи́ться (к чему); (принять участие) вовле́чься (во что);
д. да грама́дскага жыцця́ — приобщи́ться к обще́ственной жи́зни;
д. да размо́вы — вовле́чься в разгово́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́льмі нареч. весьма́, о́чень, сли́шком, кра́йне; кре́пко; стра́шно; чрезме́рно;
не в. стара́нна — не сли́шком приле́жно;
усё гэ́та было́ в. ціка́ва — всё это бы́ло о́чень интере́сно;
в. дзі́ўна, што ты ўдзе́льнічаеш у гэ́тай спра́ве — меня́ кра́йне удивля́ет твоё уча́стие в э́том де́ле;
гэ́та мне в. надаку́чыла — э́то мне стра́шно надое́ло;
в. ўдзя́чны — весьма́ благода́рен;
в. гро́зны — чрезме́рно (сли́шком) гро́зный;
в. до́бра — о́чень хорошо́;
◊ в. паважа́ны — высокоуважа́емый;
не в. (што) — не о́чень (не ахти́, та́к себе)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
живо́й
1. в разн. знач. жывы́;
живы́е цветы́ жывы́я кве́ткі;
живо́й вес жыва́я вага́;
живо́й язы́к жыва́я мо́ва;
2. (проворный, быстрый) жва́вы, руха́вы;
о́чень живо́й ребёнок ве́льмі жва́вае (руха́вае) дзіця́;
3. (деятельный) дзе́йны;
принима́ть живо́е уча́стие в рабо́те прыма́ць дзе́йны ўдзел у рабо́це;
4. (оживлённый) жва́вы, бо́йкі;
жива́я бесе́да жва́вая (бо́йкая) гу́тарка;
5. (выразительный) выра́зны, я́ркі;
живо́е изложе́ние я́ркі перака́з (вы́клад);
◊
жива́я вода́ фольк. жыва́я вада́;
ни жив ни мёртв ні жывы́ ні мёртвы;
на живу́ю ни́тку на жыву́ю ні́тку;
заде́ть за живо́е крану́ць за жыво́е;
ни одно́й живо́й души́ ні адно́й жыво́й душы́;
живо́го ме́ста нет жыво́га ме́сца няма́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)