упрага́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. упрагаць — упрэгчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
впрячь сов. упрэ́гчы, мног. паўпрага́ць, запрэ́гчы, мног. пазапрага́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпрэ́гчы, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -рэ́жаны; зак., каго-што.
Упрэгчы яшчэ, дадаткова.
П. яшчэ аднаго каня.
|| незак. прыпрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упрага́ць несов., прям., перен. впряга́ть; см. упрэ́гчы I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўпрага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Упрэгчы ўсіх, многіх. Паўпрагаць коней у сані.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wprzęgnąć
зак. упрэгчы, запрэгчы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
упрэ́жаны I прям., перен. впряжённый; см. упрэ́гчы I
упрэ́жаны II, см. упра́жаны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пражэ; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. прыпрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; зак., каго-што.
1. Упрэгчы яшчэ, да раней запрэжаных жывёл. На крутым пад’ёме, не спыняючы ходу, мужыкі прыпрэглі яшчэ трох коней. П. Ткачоў.
2. перан. Разм. Прымусіць далучыцца да каго‑, чаго‑н.; прыцягнуць. Паміж сабою дома яны не раз цішком разбіралі падзеі апошніх дзён, а цяпер, на сходзе, трэба ўсё гэта аформіць. А для законнасці яны і старасту Бабіча прыпрэглі сюды. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пражэ; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. запрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; заг. запражы; зак., каго-што.
1. Вупражжу злучыць (запражную жывёліну) з калёсамі, санямі і пад.; упрэгчы. На другі дзень на захадзе сонца запрог дзядзька Марцін чорнага коніка.., каб завезці пляменніка на станцыю. Колас. Загадаў пан запрэгчы тройку коней, сеў з фурманам і памчаўся даганяць мужыка. Якімовіч. / Пра калёсы, сані і пад. Зараз жа загадаў [пан] запрэгчы брычку і разам з аканомам паехаў у Сячанку... Чарот.
2. перан. Разм. Нагрузіць цяжкай работай, прымусіць многа працаваць. Запрэгчы ў работу. □ Маці нашай не заставалася нічога іншага, як запрэгчы ў гаспадарку мяне. Брыль.
•••
Запрэгчы ў аглоблі (у хамут) — узяўшы над сваю ўладу, прымусіць працаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)