узыхо́джанне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. узыходзіць — узысці (у 1, 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

галго́фа, -ы, ж.

1. (з вялікай літары). Назва ўзгорка паблізу Іерусаліма, дзе, згодна з хрысціянскім веравучэннем, быў распяты Ісус Хрыстос.

2. перан. Месца пакут, нягод.

Узысці на галгофу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эшафо́т, -а, М -фо́це, мн. -ы, -аў, м.

Памост для пакарання.

Э. з шыбеніцаю.

◊

Узысці на эшафот — прынесці сваё жыццё ў ахвяру чаму-н.

|| прым. эшафо́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прозя́бнуть​I сов., книжн., уст. (прорасти) узысці́, прарасці́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

wzejść

зак.

1. узысці;

księżyć wzeszedł — узышоў месяц;

2. узысці; прарасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

узыхо́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Дзеянне паводле дзеясл. узыходзіць — узысці (у 1, 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ascend [əˈsend] v. fml узніма́цца, узыхо́дзіць; падніма́цца (таксама перан.);

ascend the throne узысці́ на прасто́л/трон

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГАЛГО́ФА

(грэч. Golgotha),

пагорак у наваколлі Іерусаліма, на якім адбываліся пакаранні і дзе, паводле хрысц. падання, быў распяты Ісус Хрыстос. Размяшчэнне Галгофы дакладна не ўстаноўлена. У пераносным сэнсе — месца пакарання, сімвал падзвіжніцтва і маральных пакут («узысці на Галгофу»).

т. 4, с. 456

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

прасто́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Трон манарха.

Узысці на п. (стаць манархам). Сядзець на прастоле (царстваваць).

2. Высокі стол, які стаіць пасярэдзіне царкоўнага алтара.

|| прым. прасто́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; уст.).

Прастольнае свята (у гонар святога, з імем якога звязана царква).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

проклю́нуться

1. (о птенце) разг. прадзяўбці́ся;

2. перен. (о всходах) прабі́цца, прарасці́, узысці́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)