Тон 1 ’гук пэўнай вышыні’, ’характар гучання’, ’стыль паводзін’, ’колер, афарбоўка’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). З заходнееўрапейскіх моў, дзе ням. Ton, франц. ton, англ. tone, якія паходзяць ад лац. tonus ’тон, гук’ < грэч. τόνος ’тон, лад; націск’ (Фасмер, 4, 76; Брукнер, 573; Голуб-Ліер, 484; ЕСУМ, 5, 596).

Тон 2 ’вір, затон’ (ТС): як у тон утанула ’прапала’ (калінк., Арх. ГУ; ТС), сюды ж то́на ’адзін заход пры лоўлі рыбы сеткай’ (Мат. Гом.). Зваротны дэрыват ад тануць (гл.) з наступнай канкрэтызацыяй значэння, гл. тонь 1, тоня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тон

(гр. tonos = напружанне, павышэнне голасу)

1) гук пэўнай вышыні (напр. нізкі т.);

2) інтэрвал гамы; танальнасць (напр. мажорны т.);

3) характар гучання музычнага інструмента або голасу (напр. мяккі т. скрыпкі);

4) адценне голасу, маўлення (напр. высакамерны т., жартаўлівы т);

5) манера паводзін (напр. дрэнны т);

6) адценне колеру ў жывапісе (напр. светлы т.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тон-за́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. тон-за́ла тон-за́лы
Р. тон-за́лы тон-за́л
Д. тон-за́ле тон-за́лам
В. тон-за́лу тон-за́лы
Т. тон-за́лай
тон-за́лаю		 тон-за́ламі
М. тон-за́ле тон-за́лах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Тон У. 11/398

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

нармальны тон

т. 11, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Сейбрандс Тон

т. 14, с. 296

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Тон-дык-Тханг 7/183; 10/269

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Тон К. А. 1/375 (іл.), 462; 6/160; 7/59; 12/595

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

АСНО́ЎНЫ ТОН у акустыцы, 1) гукавыя ваганні, што выпрамяняюцца акустычнай сістэмай, якая вагаецца з найменшай магчымай частатой. Частата асноўнага тону вызначаецца ўласцівасцямі гэтай сістэмы.

2) Простая (сінусаідальная) састаўная складанага вагання з найменшай частатой пры раскладанні яго ў паслядоўнасць па абертонах.

т. 2, с. 39

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Тон Канстанцін Андрэевіч

т. 15, с. 486

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)