◎ Паўлю́к ’слімак’ (воран., Сл. ПЗБ). Да імя Паўлюкс Павел. Параўн. адыменныя назвы божай кароўкі (СоссіпеПа septempunctata): λ’урыўка, Пятро, Тодар, Андрзика, Федарка, Іванька, Кандратка, Сідарка (Шаталава, З жыцця, 156–178).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
старшынёў, ‑ева.
Які належыць старшыні. Тодар, не чакаючы старшынёвага адказу, пералез цераз высокі новы плот і, прыжмурыўшыся, акінуў гарод вачыма: — Так... Пачнём ад мяжы... Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарго́васць, ‑і, ж.
Пэўная паслядоўнасць чаго‑н. у чым‑н. Чарговасць работ. □ Я пацяшаю сябе думкай: праз дзень-два .. патрабую чарговасці: дзень я, дзень Тодар. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выдры́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. іран. Танцаваць. — Віктар Трафімавіч! Тодар Макаравіч! — чуліся вясёлыя галасы моладзі. — Хадзіце да нас, патанцуеце! — А як жа, толькі мне з вамі выдрыгваць, — усміхнуўся Радкевіч. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднасе́лец, ‑льца, м.
Разм. Жыхар або ўраджэнец сяла ў дачыненні да каго‑н. з гэтага ж сяла. Тодар.., астаўшыся ад усіх сваіх аднасельцаў, упрасіў прыёмшчыка не пакідаць яго аднаго з жытам назаўтра. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атарапе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Прыйсці ў замяшанне, разгубіцца ад нечаканасці, спалоху. У зале засмяяліся. Тодар атарапеў ад нечаканасці і абразы. Крапіва. Дыхнула полымем яму аж у самы твар. Выжлятнік закашляўся, адскочыў быў, атарапеў. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераду́жаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Узяць верх, перамагчы. Але Тодар з гэтым ніяк не мог пагадзіцца. Яму ўсе яшчэ думалася, што сабака ачуняе, перадужае сваю хваробу. Ляўданскі.
2. Падужаць усіх, многіх або ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шылава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які мае востры, завостраны канец, верх. — Го! Падмога прыйшла! — схаваў у шылаватых вусах усмешку дзядзька Тодар. — Гэта добра, што вы самі, без брыгадзіравага нараду, з’явіліся. Даніленка. І вось ужо вёска. Шылаватыя чарапічныя дахі; вішні белыя і яблыні ў пеністай ружовай квецені. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цясля́рны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і цяслярскі. Арцём, адпачыўшы, бярэцца за работу. Аполак у яго ўжо гатовы. Плоскім цяслярным алоўкам ён размячае яго на кавалкі. Ракітны. Потым жа, калі завялі пчол у калгасе, Тодар стаў пчалаводам, а Грысь хоць заўжды і дапамагаў яму ва ўсім, больш займаўся цяслярнай справай. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склясці́, скляну, склянеш, скляне; скляпём, скленяце; пр. скляў, ‑ла, ‑ло; зак., каго-што.
1. Падвергнуць праклёну, праклясці. Хацелася склясці свой няўдалы лёс. Грамовіч.
2. Выказаць моцнае абурэнне, нездаволенасць кім‑, чым‑н.; аблаяць каго‑н. Адкашляўшыся, дзед перш-наперш моцна скляў падасланага пісарам прайдзісвета. Якімовіч. — Вось людзі! Вось прорва! Каня шкадуюць. А каб вам бог смерці пашкадаваў! — скляў Тодар. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)