ко́ўзацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).
1. Рухацца па слізкай паверхні; слізгацца.
К. па ледзяной дарозе.
Ногі коўзаюцца.
2. Катацца па слізкай паверхні.
Дзеці коўзаюцца на лёдзе.
3. Рухацца, не сядзець спакойна, ёрзаць.
К. па канапе.
|| наз. ко́ўзанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Куза́цца ’коўзацца, слізгацца па лёдзе’ (Бяльк., Касп.). Да коўзацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
slither [ˈslɪðə] v. слі́згацца;
I slithered down on the icy hill. Я скаціўся ўніз з абледзянелага ўзгорка.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ Ле́пкацца ’цалавацца’ (ТС). Адпрыметнікавае ўтварэнне, як слізгацца. Да *лепкі / ліпкі, ліпнуць, ляпіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
слізгану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Аднакр. да слізгацца (у 1, 3 знач.).
2. Паслізнуцца. [Хлопец] паставіў падножку, я слізгануўся і, ускінуўшы рукі, расцягнуўся тут жа на парозе. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ślizgać się
незак.
1. слізгацець, слізгацца;
2. коўзацца, катацца (на каньках)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Слізга́ць ‘рухацца па гладкай, слізкай паверхні, не адрываючыся ад яе; коўзаць’ (ТСБМ), слі́згацца ‘коўзацца’ (ТСБМ, Касп.), слізга́цца ‘тс’ (Нас., Варл., Сл. ПЗБ), сліза́цца ‘выслізваць, быць слізкім; коўзацца на нагах’ (Нас.), слізго́та ‘стан паверхні пры абледзяненні’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк.). Рус. пск. сли́зга́ть, польск. ślizgać się, ślizgać ‘тс’, балг. сли́згам се ‘коўзацца, паслізнуцца; падаць, паслізнуўшыся’, макед. (с)лизга се ‘коўзаць, коўзацца, паслізнуцца’. Прасл. *slizgati (sę) (Слаўскі, 4, 251) экспрэсіўны дзеяслоў з суф. ‑g‑ або ‑zg‑ ад *slizati < і.-е. *slei̯‑g‑ ‘слізкі, слізгацца’; Борысь, 617. Сувязь з слізь, слі́зкі, сляза (гл.) адзначаюць Міклашыч, 300; Праабражэнскі, 2, 300; Брукнер, 531; Фасмер, 3, 671; БЕР, 6, 877. Для шэрага форм характэрна чаргаванне ‑г‑/‑к‑, параўн. слі́зкаць ‘слізгацець’, слі́зкацца ‘катацца на каньках’ (Байк. і Некр.), відаць, пад уплывам слізкі, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мы́згаць ’перабіраць страву, есці з неахвотай’ (круп., Жыв. сл.). Магчыма, роднаснае з рус. мызгать ’абы як мыць бялізну’, ’часта хадзіць туды-сюды’, ’слізгацца’, ’сноўдацца, бадзяцца’ < прасл. myzg‑ (Куркіна, Этимология–1972, 67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́ўзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Ссоўвацца са свайго месца, не ўтрымліваючыся на гладкай, слізкай паверхні; слізгацца. Чалавек шырока махае рукамі, коўзаецца ботамі па слізкай дарозе і паціху ідзе, пазіраючы сабе пад ногі. Галавач. // Слізгаць, слізгацець. Ногі грузнуць па самыя шчыкалаткі і коўзаюцца назад. Дуброўскі.
2. Катацца па слізкай паверхні. Хлапчукамі большую частку нашага вольнага часу мы праводзілі на гэтай рацэ — зімою коўзаліся на каньках. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
skate2 [skeɪt] v.
1. ката́цца на канька́х;
skate a match удзе́льнічаць у канькабе́жным спабо́рніцтве
2. слі́згацца, ко́ўзацца па паве́рхні;
skate over smth. нага́дваць пра што-н.
♦
be skating on thin ice закрана́ць даліка́тную тэ́му; быць у ця́жкім стано́вішчы; хадзі́ць над бе́зданню
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)