калчада́н, -у, м.

Руда, якая складаецца пераважна з сярністых мінералаў.

Серны к.

Медны к.

|| прым. калчада́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

серна...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «серны», напрыклад: сернакіслы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

піры́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Мінерал жоўтага колеру ў выглядзе зярністых мас з металічным бляскам; серны або жалезны калчадан.

[Ад грэч. pýr — агонь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

sulfuric, sulphuric

[sʌlˈfjʊrɪk]

adj.

се́рны

sulfuric acid — се́рная кіслата́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Schwéfelkies

m -es се́рны [жале́зны] калчада́н, піры́т

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

калчада́н, ‑у, м.

Агульная назва мінералаў, якія з’яўляюцца сярністымі, мыш’яковістымі, а таксама сурмяністымі злучэннямі металаў (жалеза, медзі і інш.). Серны калчадан. Жалезны калчадан. Медны калчадан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

siarkowy

серны;

kwas siarkowy хім. серная кіслата

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

піры́т

(гр. pyrites = абпалены агнём)

мінерал класа парсульфідаў жоўтага колеру ў выглядзе зярністых мас з металічным бляскам; серны або жалезны калчадан.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

siarczany

siarczan|y

серны, сернакіслы, сярністы;

źródła ~e — серныя (сярністыя) крыніцы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Се́рнік 1 ‘запалка’ (ТСБМ; Гарэц., Байк. і Некр., Сцяшк.), се́рнікі ‘запалкі’ (ТС, ПСл, Сл. ПЗБ), се́ркі ‘тс’ (Касп.), сернічо́к ‘запалка’ (Нас.), се́рніцы ‘запалкі’ (Сл. ПЗБ), сярні́чка ‘запалка’ (Бяльк.), сірня́кі ‘тс’ (Бяльк.), се́рчыкі ‘тс’ (Сл. ПЗБ). Да се́рны, серка, сера (гл.) з розным суфіксальным афармленнем.

Сернік 2 (серпикъ): “серникъ, или чернинькая, надъ деревьями и по полямъ летающая птичка” (Меер Крыч.). Няясна, магчыма, се́ўка, сі́ўка ‘Charadrius pluvialis L.’ (Ласт.), параўн. укр. си́вка ‘Charadrius morinellus L.’, тады да серы ‘шэры’ (гл.), параўн. укр. сірий кінь ‘тс’ (ЕСУМ, 5, 256).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)