Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНТРАПАГЕ́ННАЯ РЭДУ́КЦЫЯ БІЯСФЕ́РЫ,
неабарачальны працэс памяншэння відавой разнастайнасці біясферы, абумоўлены пераўтваральнай дзейнасцю чалавека. Адбываецца пры урбанізацыі, забруджванні асяроддзя, знішчэнні лясоў, узорванні стэпаў, залішняй здабычы прамысл. жывёл, некантраляваным збіранні ядомых і лек. раслін, пры зарэгуляванні рэк, неарганізаваным турызме і г.д. Па падліках Міжнар. саюза аховы прыроды і прыродных рэсурсаў кожны год на Зямлі знікае па аднаму віду раслін або жывёл. У сувязі з гэтым распрацаваны і прыняты міжнар. канвенцыі і дагаворы па ахове генетычнага фонду жывёльнага і расліннага свету, пашыраюцца сеткі біясферных запаведнікаў, нац. паркаў і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
реду́кцияв разн. знач.рэду́кцыя, -цыі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Reduktión
f -, -en
1) скарачэ́нне, рэду́кцыя
2) хім. аднаўле́нне
3) матэм. ператварэ́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
гіпамарфо́з
(ад гіпа- + -марфоз)
1) спрашчэнне арганізацыі арганізмаў у працэсе эвалюцыі (напр.неатэнія хвастатых амфібій);
2) рэдукцыя органа або яго часткі ў працэсе эвалюцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГІПАМАРФО́З
(ад гіпа... + марф... + ...оз),
1) спрашчэнне арганізацыі (страта спецыялізацыі) арганізмаў у працэсе эвалюцыі. Звычайна абумоўлівае захаванне тых адносін арганізма з асяроддзем, якія характэрны для лічынкі ці маладой асобіны (напр., неатэнія хвастатых амфібій).
2) Рэдукцыя органа або яго часткі ў працэсе эвалюцыі, што прыводзіць да прагрэсіўных змен арганізма (напр., страта продкам сучаснага каня 2-га і 4-га пальцаў).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Про́сва, про́соўка ’жалезны шворань, прэнт для закрывання аканіц’ (ТСБМ, Мік., Нас.). Рус.просо́в, просо́ва, просо́вка ’засаўка для закрывання аканіц або дзвярэй’, балг.про́сва. Да прасо́ўваць, сунуць. Пытанні выклікае просва. Паколькі прасл.*sovati, sujǫ ў слав. мовах не мае нулявой агаласоўкі кораня, то, мабыць, тут адбылося пераўтварэнне па аналогіі тыпу про́шва, вы́спа і г. д. або моцная рэдукцыя паслянаціскнога галоснага. Варбат (Морфонология, 89) бачыць у гэтым слове рэфлекс старажытнага каранёвага імя і ўзнаўляе прасл.*prosъva.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
інвалю́цыя
(лац. involutio = згортванне)
1) рэдукцыя або страта ў эвалюцыі асобных органаў (напр.рэдукцыя адростка сляпой кішкі ў драпежных жывёл);
2) адваротнае развіццё органаў, тканак, клетак (напр. і. маткі ў пасляродавы перыяд);
3) атрафія органаў пры паталогіі і старэнні;
4) дэгенератыўныя змены ў прасцейшых і бактэрый, выкліканыя неспрыяльнымі ўмовамі жыцця;
5) мат. такое адлюстраванне некаторай сукупнасці ў сабе, што пры паўторным яго прымяненні кожны элемент вяртаецца на сваё месца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
меёз
(гр. meiosis = змяншэнне)
асобы спосаб дзялення клеткі ў жывых арганізмах, пры якім адбываецца змяншэнне (рэдукцыя) колькасці храмасом у даччыных клетках і пераход клетак з дыплоіднага стану ў гаплоідны (у выніку ўтвараюцца палавыя клеткі рэдукцыйнае дзяленне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)