Рымская рэспубліка 1798-99

т. 13, с. 511

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЭ́КА-РЫ́МСКАЯ БАРАЦЬБА́,

від спартыўнай барацьбы, у якім выкарыстоўваюцца кідкі, пераводы, перавароты і інш. прыёмы, але забараняюцца захваты праціўніка ніжэй пояса, прыёмы з дапамогай ног, падножкі і інш. Спаборніцтвы праводзяцца на спец. дыване памерам 8×8 м. Спартсмены падзяляюцца на вагавыя катэгорыі. Схватка складаецца з 3 перыядаў па 3 мін кожны, з мінутнымі перапынкамі для адпачынку. Паядынак праходзіць у «стойцы» або «партэры» (калі адзін з барцоў знаходзіцца на каленях, лежачы на грудзях, на баку, у «мосце»).

Сучасная грэка-рымская барацьба зарадзілася ў Францыі, дзе ў 1880 сфармуляваны першыя афіц. правілы. З канца 19 ст. пашырылася ў многіх краінах свету. З 1896 (за выключэннем 1900 і 1904) у праграме Алімпійскіх гульняў, з 1928 праводзяцца чэмпіянаты Еўропы, з 1950 — свету. З 1912 дзейнічае Міжнар. аматарская федэрацыя барацьбы (ФІЛА).

На Беларусі барацьба, падобная да грэка-рымскай барацьбы, вядома з даўніх часоў як барацьба «на крыжы». У 1914 у Мінску праведзены 1-ы чэмпіянат гораду сярод барцоў-аматараў. Сярод бел. спартсменаў найб. поспехаў дасягнулі А.Караваеў (чэмпіён Алімпійскіх гульняў 1960, свету 1958, 1961), У.Зубкоў (чэмпіён свету 1971, 1973—75), І.Каныгін (чэмпіён свету 1981, 1983, Еўропы 1980, 1982—83, 1985), С.Дземяшкевіч (уладальнік Кубка свету 1988, чэмпіён свету 1991, 1993).

т. 5, с. 492

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

плутакра́тыя, -і, ж. (кніжн.).

Палітычнае панаванне, улада багатых.

Рымская п.

|| прым. плутакраты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

га́лы, -аў, адз. гал, -а, м.

1. Рымская назва старажытных кельцкіх плямён, якія насялялі тэрыторыю сучаснай Францыі і Бельгіі.

2. Французы (уст., паэт.).

|| прым. га́льскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

empire [ˈempaɪə] n. імпе́рыя;

the Roman empire Ры́мская імпе́рыя

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ры́мскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ры́мскі ры́мская ры́мскае ры́мскія
Р. ры́мскага ры́мскай
ры́мскае		 ры́мскага ры́мскіх
Д. ры́мскаму ры́мскай ры́мскаму ры́мскім
В. ры́мскі (неадуш.)
ры́мскага (адуш.)		 ры́мскую ры́мскае ры́мскія (неадуш.)
ры́мскіх (адуш.)
Т. ры́мскім ры́мскай
ры́мскаю		 ры́мскім ры́мскімі
М. ры́мскім ры́мскай ры́мскім ры́мскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ку́рыя ж., ист., юр. ку́рия;

○ ры́мская (па́пская) к. — ри́мская (па́пская) ку́рия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Roman Empire

Ры́мская Імпэ́рыя

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

імпе́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Манархічная дзяржава на чале з імператарам.

Рымская і.

2. перан. Буйная манаполія, якая ажыццяўляе кантроль над пэўнай галіной прамысловасці, над якой-н. дзейнасцю.

Імперыя прэсы.

|| прым. імпе́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ку́рыя, -і, ж.

1. Аб’яднанне некалькіх патрыцыянскіх родаў у Старажытным Рыме (гіст.).

2. Разрад выбаршчыкаў, падзеленых па нацыянальнай, маёмаснай і іншых адзнаках.

Дваранская к.

○

Папская (Рымская) курыя — вярхоўны орган, цераз які Папа Рымскі ажыццяўляе кіраўніцтва каталіцкай царквой.

|| прым. курыя́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)