grań

ж. грань; кант; руб

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ГЛУ́ШСКАЯ ЛЕСАПІ́ЛЬНАЯ ФА́БРЫКА.

Дзейнічала ў 1908—13 у маёнтку Глуша Бабруйскага пав. (цяпер рабочы пасёлак у Бабруйскім р-не). Мела паравы рухавік (30 к.с.). У 1908 працавала 50 чал., выраблена дошак на 120 тыс. руб., клёпак і гонты на 9 тыс. руб. 20 рабочых у 1910 вырабілі прадукцыі на 130 тыс. руб.

т. 5, с. 305

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Рубасе́к ’вырубка’ (Сл. рэг. лекс.). Слова з дзвюх блізказначных асноў руб < рубаць ’сячы’ (гл. руб) і сек‑ < секчы (гл.) са злучальным галосным ‑а‑, параўн. у песні: Сталі явар сеч — рубаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тры́ньдзяўка ‘слабавольны, легкадумны чалавек’ (Руб.). Відаць, да тры́ньдзець, гл. трындзець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рубе́ц1 ’падоўжанае паглыбленне, зробленае кім-небудзь на гладкай паверхні’, ’след на целе пасля загоенай раны або ад пабояў’, ’шво пры сшыванні двух кавалкаў тканіны, скуры і пад.’, ’руб’ (ТСБМ), ’выступ, край’ (ТС), рубцава́ты ’з рубцамі’, рубцава́цца ’гаіцца, утвараючы рубцы (пра раны, язвы і пад.)’ (ТСБМ). Укр. рубе́ць, рус. рубе́ц ’рубец’, серб.-харв. ру̑б ’рубец (на адзенні)’, славен. rob ’тс’, польск. rąbek ’рубчык’. Стараж.-рус. рубьць ’рубец’. Гл. руб.

Рубе́ц2 ’самы вялікі аддзел страўніка жвачных жывёл; ежа, прыгатаваная з гэтай часткі страўніка’ (ТСБМ). Да папярэдняга слова, у аснове значэння — знешняе падабенства.

Рубе́ц3 ’спінка ложка’ (вілейск., Нар. сл.). Да руб (гл.), значэнне ’кант; цвёрды край прадмета’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трасару́бка (трэсару́бка) ‘неахайная, нядбайная да свайго адзення жанчына’ (Растарг.). Да трэсці (гл.) і руб, гл. руб, ст.-бел. рубъ ‘абрывак тканіны, рыззё’, стараж.-рус. рубъ, ‘дрэннае адзенне, грубая тканіна’. Параўн. спалучэнне слоў у выразе укр. треба прясти, щоб рубʼям не трясти (Грынч., 4, 85) і назву расліны дрыжнік — трісирубичка (ЕСУМ, 5, 644), суадносную з трасунька, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ру́бам ’вертыкальна, вузкім бокам або краем уверх’ (ТСБМ), ру́бом ’горда, з пыхай’: багаты рубом ходзіць (Сержп. Прык.). Гл. руб.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перасек ’засек’ (брасл., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі бел. пера‑руб і польск. sąsiek, мазав. zasiek, параўн. польск. przesiec = zagrodzić ’перагарадзіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трэ́пуцень экспр. ‘несур’ёзны, непаслухмяны чалавек’ (Руб.), сюды ж, магчыма, трэп — мянушка чалавека па прозвішчы Трыпуцень (Аляхн.). Відаць, звязана з трэпнуць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тры́чка ‘негатыўна пра жанчыну’: нацягнула короткую споніцу і пошла, бы трычка (Руб.). Няясна; мажліва, дэфармаванае пстрычка (гл.), у тым ліку пра несур’ёзную жанчыну.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)