та́кса

‘расцэнка тавараў’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. та́кса
Р. та́ксы
Д. та́ксе
В. та́ксу
Т. та́ксай
та́ксаю
М. та́ксе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

та́кса¹, -ы, мн. -ы, такс і -аў, ж.

Устаноўленая расцэнка тавараў або норма аплаты чаго-н.

Атрымаў плату па таксе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ábschätzung

f -, -en ацэ́нка, расцэ́нка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

та́кса​I ж. камерц. (расцэнка) Táxe f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

quote​1 [kwəʊt] n. infml

1. цыта́та

2. pl. quotes двуко́ссе

3. цана́, расцэ́нка

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

tariff [ˈtærɪf] n.

1. расцэ́нка, прэйскура́нт

2. тары́ф;

raise tariff barriers павялі́чваць мы́тны тары́ф, падыма́ць мы́ту

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

таксо́метр

(ад с.-лац. taxa = расцэнка + -метр)

лічыльнік таксі, які паказвае плату за праезд.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Та́кса 1 ’расцэнка тавараў або памер аплаты’ (ТСБМ), сюды ж таксава́ць ’вылічаць, ацэньваць’ (Нас., ТСБМ, Некр. і Байк.), таксо́ўшчык ’ацэншчык’ (Байк. і Некр.), такса́тар, таксо́ўнік ’тс’ (Некр. і Байк.), відаць, працяг ст.-бел. такса ’такса, расцэнка’ (1563 г.) < ст.-польск. taksa, што да с.-лац. taxa; са ст.-польск. taksować і ст.-бел. таксовати (Булыка, Лекс. запазыч., 78, 81). У сучасныя мовы, хутчэй за ўсё, запазычана з заходнееўрапейскіх моў, параўн. франц. taxer ’устанаўліваць цвёрды кошт’ — з лац. taxāre ’ацэньваць, вызначаць кошт’, уласна ’абмацваць (прыцэньваючыся)’, што этымалагічна звязана з лац. tangere ’датыкацца, чапаць, спрабаваць’, ням. Taxe ’ацэнка, расцэнка’ і інш. (Чарных, 2, 225–226; Фасмер, 4, 13; ЕСУМ, 5, 505).

Та́кса 2 ’сабака Canis vertagus’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Выводзіцца (праз рус. такса?) з ням. Dachshund ’такса’, якое літаральна азначае ’барсуковы сабака’, спецыяльная парода сабак, выведзеная для палявання на звяроў, што хаваюцца ў норах (ЕСУМ, 5, 505; Чарных, 4, 13; Фасмер, 4, 13).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Táxe

f -, -n

1) та́кса (расцэнка)

2) разм. таксі́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

та́кса​1

(с.-лац. taxa, ад лац. taxare = ацэньваць)

афіцыяльна ўстаноўленая расцэнка тавараў або норма аплаты чаго-н. (напр. паштовая т.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)