◎ Пасля́нач ’раніцой’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Рэгіянальнае беларускае. Да пасля і ноч (гл.).⇉t
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поутру́нареч., разг. (утром) ра́ніцай, раніцо́й, ра́нкам, ура́нку; (с утра) зра́нку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раката́нне, ‑я, н.
Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. ракатаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Раніцой Ілонку разбудзіла гучнае ракатанне матора.Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фіззара́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
Фізічная зарадка. Раніцой, перад пачаткам работы, арцельшчыкі ахвотна праводзілі фіззарадку.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ву́трэнь ’ранняя служба ў царкве’ (КСТ), ву́тріня ’тс’ (Бяльк.), укр.ву́треня ’тс’, рус.бранск.ву́трын ’тс’. Ад ц.-слав.оутрьнь ’ранні, ранішні’ або въ оутрьнии ’зранку, раніцой’; параўн. таксама балг.ву́трин, ву́трина, ву́тирна ’раніца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЯЛО́Ў Аляксандр Аляксандравіч
(11.1.1921, Масква — 23.3.1985),
бел. акцёр. Засл.арт. Беларусі (1977). Сцэн. творчасць пачаў у самадзейнасці. З 1965 у Дзярж. рускім драм. т-ры Беларусі. Характарны акцёр. Сярод роляў: Кураслепаў («Гарачае сэрца» А.Астроўскага), Андрэй Размётнаў («Узнятая цаліна» паводле М.Шолахава), Сарафанаў («Старэйшы сын» А.Вампілава), Брухаты, Мрачны («Энергічныя людзі» і «А раніцой яны прачнуліся» В.Шукшына), Навасельцаў («Саслужыўцы» Э.Брагінскага і Э.Разанава), Джэкаб («Трохграшовая опера» Б.Брэхта), Бутон («Мальер» М.Булгакава).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
morning
[ˈmɔrnɪŋ]1.
n.
ра́ньне n., ра́ніца f.; ра́нак -ку m.
in the morning — ура́ньні, ра́нкам, раніцо́й
since morning — зра́ньня, зра́нку
2.
adj.
ра́нішні, ра́нічны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
За́ўтра, за́ўтрае ’ў наступны дзень’. Рус.за́втра, дыял.за́втро, за́втре, за́втрее, за́втрие, укр.за́втра ’тс’ в.-луж.zajutřa ’раніцой’, н.-луж.zajtša, zajtšo ’раніцой; заўтра’, палаб.zojautră/zojaitră, jautră ’тс’, чэш.zítra, zejtra, славац.zajtra, славен.zájtra, серб.-харв.за̀јутарје ’тс’ макед.заутре ’паслязаўтра’. Ст.-слав.заоутра ’заўтра’. Ст.-рус.заутра, завтра, заутра ’заўтра, з раніцы’ (XIV ст.). Прасл.za + р. скл. utro: zautra ці utrije (< utr + ‑ij‑e): zautrija з пэўнымі фанетычнымі зменамі (u > ў) і кантамінацыяй абедзвюх форм у заўтрае. Праабражэнскі, 1, 240; Фасмер, 2, 73; Шанскі, 2, З, 21–22; Махэк₂, 707; Булахоўскі, Вибр. пр., 3, 393. Прасл.utro, jutro ’раніца’ не мае агульнапрынятай дакладнай этымалогіі (параўноўваюць з літ.aušrà ’зара’ і з шэрагам інш. і.-е. слоў, аднак недастаткова абгрунтавана). Гл. Фасмер, 4, 176.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тугаду́м, ‑а, м.
Разм. Той, хто не можа хутка думаць, разумець. Выхваляўся тугадум: Маю сорак тэм-задум!.. Але вось бяда і гора. Што няма дагэтуль твораў.Шушкевіч.Вырашыў [Шыковіч] пагутарыць з Тужыкавым. Праўда, ён — тугадум, як той анекдатычны фін, — на пытанне, якое задалі раніцой, адкажа ўвечары, але затое аб’ектыўны і разумны.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасы́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для пасылкі куды‑н., для выканання якіх‑н. даручэнняў. Пасыльная машына.
2.узнач.наз.пасы́льны, ‑ага, м.; пасы́льная, ‑ай, ж. Тон (тая), хто пасылаецца з якім‑н. даручэннем; рассыльны. [Начдыў:] Таварыш пасыльны! Знайдзіце камандзіра палка Кулагіна і перадайце, што я прашу яго сюды зараз жа.Крапіва.Перад заходам сонца Сільцоў праз пасыльнага выклікаў Арсеня да сябе.Хадкевіч.Неяк раніцой, у самым пачатку кастрычніка, з пошты прыбегла пасыльная і прынесла бацьку Рыгоркі тэлеграму.Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)