Рэ́кат ’кваканне’ (Нар. Гом.). Бязафікснае ўтварэнне ад *ракатаць ’квакаць’, параўн. рус. рекота́ть ’рагатаць, кашляць’. Гл. рокат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ме́лькацень, мэлькотэ́нь ’балбатлівы чалавек’ (брэсц., Нар. лекс.). Утворана з польск. bełkotać ’мармытаць, балбатаць’, ’булькаць’ (< прасл. bъlk‑ot‑a‑ti — гукапераймальнае ад bъlkʼ, параўн. польск. bełk ’водная бездань’, ням. bulken, bullern ’ракатаць’ — Слаўскі, 1, 30). Аб суфіксе ‑ень (‑энь) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 38.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тара́х ’бух, тарарах’ (беласт., Сл. ПЗБ), сюды ж дзеясловы тара́хкаць ’ляскатаць, стукацець’ (Касп.), тара́хати ’біць, стукаць’ (кобр., Горбач, Зах.-пол. гов.), тара́хкаць ’тарахцець, бразгацець, брынчаць; трашчаць, гаварыць упустую’, тарахне́ць ’тарахцець, бразгатаць’ (ТС), тарахну́ць ’моцна ўдарыць’ (Растарг.), тарахце́ць ’утвараць рэзкія раскацістыя гукі’, ’хутка, гучна, несупынна гаварыць; балбатаць’ (ТСБМ, ТС), ’бразгатаць, ракатаць, бурчаць’ (Яўс., Варл.), ’ехаць з грукатам, грымець, лескатаць’ (Некр. і Байк.; ашм., Стан.; Федар. 1, Бяльк.): Ілля па небу тарахціць (Сержп. Прык.), ’стукацець’: жаўна тарахціць дзюбам (Сержп. Прымхі). Параўн. укр. тара́х, тара́хкати, торо́х, торохті́ти ’грукаць, грукаюць’, рус. тарахте́ть ’грымець (пра экіпаж)’, дыял. торохну́ть ’грымнуць’, польск. дыял. tarach ’выварацень’, tarachnąć ’грымнуць’, што параўноўваюцца з трахнуць (Брукнер, 565). Гукаперайманне (Фасмер, 4, 23), гл. тарарах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
roll
[roʊl]
1.
v.i.
1) каці́цца
to roll downhill — скаці́цца з узго́рка
2) ру́хацца
а) The car rolled along — Прае́хала машы́на
б) The years roll on — Міна́юць гады́
3)
а) кача́цца
to roll in mud — кача́цца ў гразі́
б) скруці́цца
The kitten rolled itself into a ball — Кацяня́тка скруці́лася ў клубо́к
4) круці́цца; вярце́цца
5)
а) гайда́цца (пра карабе́ль на мо́ры)
б) хадзі́ць перава́льваючыся, валюха́цца
6) раката́ць
Thunder rolls — грымо́ты ко́цяцца
2.
v.t.
1) змо́тваць
to roll the string into a ball — змата́ць ні́ткі ў клубо́к
2) скру́чваць (папяро́су)
3) кача́ць, раска́чваць (це́ста)
3.
n.
1) скру́так -ка, суво́й -я m.; руло́н -а m. (папе́ры, ткані́ны)
2) ро́кат -у m., раката́ньне n. (бараба́на); раска́ты pl.
the roll of thunder — перака́ты гро́му
3) рэе́стар -ру m.; сьпіс -у m.; сьпіс про́зьвішчаў
to call the roll — зачы́тваць про́зьвішчы, рабі́ць пераклі́чку паводле сьпі́су
4) бу́лачка f.
5) гайда́нка f. (на мо́ры)
6) валюха́ньне n.
to walk with a roll — валюха́цца
roll up one’s sleeves — закаса́ць рукавы́, пача́ць працава́ць
•
- strike off the rolls
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)