разво́ды, -аў.
1. Буйныя неакрэсленыя ўзоры на чым-н.
Матэрыя ў р.
2. Няроўныя, звілістыя падцёкі, рагі (разм.).
На сцяне р. ад сырасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рог², рага́, мн. рагі́, -о́ў, м.
Месца, дзе сыходзяцца, перасякаюцца два прадметы ці два бакі чаго-н.
На рагу вуліцы.
Р. стала.
Р. хусткі.
|| памянш. ражо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
піро́г, -рага́, мн. -рагі́, -раго́ў, м.
Печаны выраб з тонка раскачанага цеста з начынкай.
П. з грыбамі.
|| памянш. піражо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м.; прым. піражко́вы, -ая, -ае.
Піражковае цеста.
|| прым. піро́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́га, ‑і, ДМ разе, ж.
Струменьчык чаго‑н. вадкага на якой‑н. паверхні. Зацішак поля дыша варам. І гоніць з твару поту рагі, І сохнуць губы ад той смагі. Колас. Худы і высокі чалавек, ні аб чым не дагадваючыся, мыліў галаву, прыгнуўшыся к лаўцы. Мыльныя рагі цяклі ў яго з галавы па спіне. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сура́гі ’рагі (пацёкі на вокнах)’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ), суру́гі ’тс’ (слуц., Сл. ПЗБ), суро́гі ’рагі поту’ (люб., Жыв. НС), сурагі́ ’сляды поту, слёз на твары’ (ЛА, 3). З літ. srúogos ’тс’ (Сл. ПЗБ, там жа). Пра іншыя варыянты тлумачэння паходжання слова гл. рага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рака́за (rakáza) ’струменьчык вады з дробных капах на шыбе’, ’пацёкі на твары ад слёз’ (Варл.). Варыянт лексемы рага́за (гл.) з аглушэннем г (відаць, выбухнога). Параўн. рагі ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Важае́ ’цуркі, рагі’ (Шатал.). Адзіночны лік *вожай < *вожжай з суфіксам ‑ай; вожж‑ < возж‑ (< *voz‑gj), якое звязана з вязаць; Параўн. рус. возжица ’нітка, шпагацік’. Важае́ — «нітачкі» вады ці поту.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рага́зы ’пацёкі поту ці слёз’ (Сцяшк. Сл.). Утворана ад ра́га (гл.) пад уплывам рагаза́ 1 (гл.). Форма мн. л. з’явілася ў выніку суаднясення слова з іншай назвай рэаліі — ра́гі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыро́жкі ‘вілы на тры рагі’ (Мат. Маг.), трыро́гіе ві́лкі ‘тс’ (Янк. 1), трыро́гі ‘тс’ (Янк. 2). Да тры і рог (гл.), больш архаічная форма ў параўнанні з трохрожкі, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕРКУЛЕ́С
(Dynastes hercules),
насякомае сям. пласцініставусых жукоў. Пашыраны ў тропіках Цэнтр. і Паўд. Амерыкі.
Даўж. самца да 15,5 см, самкі 8—9 см. Самец бліскучы, чорны, надкрылы аліўкава-зялёныя з чорнымі плямамі; самка — аднакаляровая, матава-чорная. У самца 2 рагі: адзін на лбе, доўгі, тоўсты, вышчарблены; другі — на пярэдняспінцы, больш доўгі (амаль напалавіну даўжэйшы за цела). Самка без рагоў (прыклад палавога дымарфізму). Лічынкі развіваюцца ў гнілой драўніне.
т. 5, с. 175
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)