прыпа́сены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прыпасці́.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да прыпасці.
2. Кульгаць. [Сцяпан] трошку накульгваў на правую нагу. Ціха ішоў — нічога, а калі спяшаўся — і добра такі прыпадаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́легчы, ‑лежа; зак.
Прыпасці сцяблом да зямлі; палегчы (пра збажыну, травы). А перабольшваць гною нельга, бо калі перабольшыш, дык бульба счарвівее, а ячмень ці яшчэ якая збажына пабуяе і вылежа. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыні́ка ’чалавек, які дрэнна бачыць’ (Жд.). Як і папярэдняе, да прыні́кнуць, але са значэннем ’прыпасці’ і звужэннем семантыкі. Параўн. аналагічнае ўтварэнне (прыслоўе) у рус. арханг. прини́чиво ’пільна (углядацца і пад.)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыльну́ць ’прыціснуцца, прыпасці’; перан. ’старанна ўзяцца за работу’ (Юрч.). Адзіная фіксацыя сведчыць, хутчэй, на карысць запазычання з рус. прильну́ть. На ненародны (г. зн. неспрадвечны) характар беспрэфіксальнага ільну́ть (гл.) звяртаў увагу яшчэ Карскі (1, 262).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыхілі́цца, -хілю́ся, -хі́лішся, -хі́ліцца; зак.
1. Нахіліцца, нагнуцца трохі ўніз.
Дрэвы прыхіліліся да зямлі.
2. да каго-чаго. Шчыльна наблізіцца да чаго-н., прыпасці да каго-н.
Дзіця прыхілілася да бацькі.
3. перан., да каго. Знайсці спагаду ў каго-н., адчуць прыхільнасць да каго-н.
Няма ёй да каго п.
|| незак. прыхіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і прыхі́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прини́кнуть сов.
1. (припасть) прыпа́сці; (прижаться) прытулі́цца, мног. папрыту́львацца;
2. перен., разг. (притихнуть, притаиться) затаі́цца, прытаі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
przypaść
przypa|ść
зак.
1. прыпасці;
~ść do ziemi — прыпасці да зямлі;
2. спадабацца;
~dł do serca — спадабаўся, запаў у сэрца;
3. прыпасці, выпасці;
~dł termin płatności — прыпаў тэрмін плацяжу;
~ść w udziale — выпасці на долю
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Агада́ць ’здабыць, прыпасці’ (Сцяшк. МГ), ’набыць, купіць, узяць напавер’ (КЭС, лаг.), гл. гадаць. Параўн. рус. загодя ’загадзя’. Развіццё семантыкі наступнае: ’загадаць, гадаць’ — ’загадаць, каб было зроблена’. Прэфіксальны элемент у форме агадаць адчуваецца на семантыцы віду (агадаць — гадаць), таму а‑ не пратэтычнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прильну́ть сов.
1. (плотно прижаться) прытулі́цца; прыгарну́цца, прыхіну́цца, прыхілі́цца; (приникнуть) прыпа́сці;
2. разг. (прилипнуть, пристать) прылі́пнуць; прыста́ць;
3. перен., разг. (примкнуть) прымкну́ць; далучы́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)