Mendacia non diu fallunt
Хлусня не доўга падманвае.
Ложь не долго обманывает.
бел. Хлусня, як аліва, ‒ заўсёды выйдзе наверх. На абмане далёка не ўедзеш. Лгаў, лгаў ды пралгаўся. Няпраўдаю свет пройдзеш, а назад не вернешся.
рус. Ложь, что мелкая монета: на неё долго не проживёшь. У лжи ноги коротки. На лжи далеко не уедешь. Как ни хоро ни лжецов, а выйдут наружу. Враньё не споро: путает скоро. Неправдой свет пройдёшь, да назад не воротишься. Как резва ни будь ложь, а от правды не уйдёшь. Ложь белой ниткой шита. Ложь стоит до улики. Неправда, что дуга ветловая: концы в воде, так серёдка наружу, серёдка в воде, так концы наружу. Ложь не живуща. Небылице короткий век. Правду, что шило в мешке, ‒ не утаишь.
фр. Les mensonges ont les jambes courtes (У лжи короткие ноги).
англ. Those who live on lies choke on truth (Кто живёт ложью, задыхается от правды). Lies have short legs (У лжи короткие ноги).
нем. Wer einmal lügt, dem glaubt man nicht, und wenn er auch die Wahrheit spricht (Кто однажды солгал, тому не верят, даже если он и говорит правду). Lügen haben kurze Beine (У лжи короткие ноги).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Saepe est etiam olitor valde opportune locutus
Часта нават агароднік вельмі ўдала скажа.
Часто даже огородник весьма удачно скажет.
бел. І мы не лыкам шыты. Не ўся навука ў адной галаве.
рус. У мужика кафтан сер, да ум у него не волк съел. Не одним учёным дано говорить складно. И мы не лыком ши ты, не лаптем щи хлебаем.
фр. Il n’est pas né d’hier (Он не вчера родился).
англ.
нем. Der Bauer ist ein Laurer (Schelm) (Крестьянин ‒ шельма). Bauern sagen auch wahr (Крестьяне говорят тоже правду).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
руби́ть несов.
1. сячы́;
2. перен. рэ́заць;
он так и ру́бит пра́вду в глаза́ ён так і рэ́жа пра́ўду ў во́чы;
3. (сруб) рубі́ць;
лес ру́бят — ще́пки летя́т погов. лес сяку́ць — трэ́скі ляця́ць;
руби́ть с плеча́ сячы́ з-за пляча́;
руби́ть под ко́рень сячы́ пад ко́рань;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́вда в разн. знач. пра́ўда, -ды ж., мн. нет;
◊
ве́рой и пра́вдой (служи́ть) ве́рай і пра́ўдай (служы́ць);
все́ми пра́вдами и непра́вдами усі́мі пра́ўдамі і няпра́ўдамі;
смотре́ть пра́вде в глаза́ глядзе́ць пра́ўдзе ў во́чы;
по пра́вде говоря́ (сказа́ть) па пра́ўдзе ка́жучы (сказа́ць);
пра́вда-ма́тка пра́ўда-ма́тка;
пра́вду-ма́тку ре́зать пра́ўду-ма́тку рэ́заць;
что пра́вда, то пра́вда што пра́ўда, то пра́ўда;
пра́вду иска́ть пра́ўды шука́ць;
чи́стая пра́вда чы́стая пра́ўда;
ва́ша пра́вда ва́ша пра́ўда;
доби́ться пра́вды дайсці́ (дабі́цца) пра́ўды;
в нога́х пра́вды нет погов. у нага́х пра́ўды няма́; но́гі для даро́гі;
пра́вда глаза́ ко́лет посл. пра́ўда во́чы ко́ле;
что пра́вда, то не грех посл. што пра́ўда, то не грэх;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Emergit verum, licet exstant schismata rerum
Праўда наверх выходзіць, нішто ёй не можа зашкодзіць.
Правда наверх выходит, ничто ей не может помешать.
бел. Праўда, як аліва, выйдзе наверх. Праўды не скрыеш.
рус. Правота -что лихота: всегда наружу выходит. Правда в огне не горит и в воде не тонет. Правда, как масло: везде наверх всплывает. Правду со дна моря выносит. Правда тяжелее золота, а на воде всплывает. Правда своё возьмёт. Правда двенадцать цепей рвёт. Не в силе сила, а в правде. Правды не переспоришь/не переможешь.
фр. La vérité’ comme l’huile s’élève au-dessus de tout (Правда, как масло: всплывает над всем).
англ. Truth filters through stone (Правда просачивается сквозь камень).
нем. Wahrheit will an den Tag (Правда лезет наружу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Qui semel furatur, semper fur habetur
Хто хоць раз украў, назаўсёды злодзеем застанецца.
Кто хоть раз украл, навсегда вором останется.
бел. Хто раз украў, а навек славу замараў. Калі хочаш прапасці, то пачні красці. Хто раз украў, таго і цягне. Хто змоладу ўзвычаіўся красці, той і пад старасць не мусіць перастаць.
рус. Раз украл, а навек вором стал. Не украл, так взял, а вором стал. Воровство да разум: на час ума не стало ‒ до веку дураком прослыл; раз украл ‒ по век вором ославился.
фр. On ne croit pas un menteur, même quand il dit la vérité (He верят лгуну, даже когда он говорит правду).
англ. Once a thief, always a thief (Укравший раз ‒ навсегда вор).
нем. Wer einmal stiehlt, bleibt immer ein Dieb (Кто украл однажды, остаётся навсегда вором).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
таі́цца несов.
1. (не признаваться в чём-л.) скрыва́ть, ута́ивать;
не то́йся, скажы́ пра́ўду — не скрыва́й (не ута́ивай), скажи́ пра́вду;
2. таи́ться, пря́таться, скрыва́ться;
ліса́ то́іцца ў нары́ — лиса́ таи́тся (пря́чется, скрыва́ется) в норе́;
3. (заключать в себе, не обнаруживаться) таи́ться, скрыва́ться, кры́ться;
што за гэ́тым то́іцца? — что за э́тим таи́тся (скрыва́ется, кро́ется)?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ре́зать несов.
1. в разн. знач. рэ́заць;
ре́зать мета́лл рэ́заць мета́л;
ве́тер ре́жет лицо́ ве́цер рэ́жа твар;
его́ го́лос ре́жет слух яго́ го́лас рэ́жа слых;
2. (убивать) рэ́заць; (свиней) кало́ць;
◊
ре́зать пра́вду (в глаза́) рэ́заць пра́ўду (у во́чы);
ре́зать глаза́ рэ́заць во́чы;
по живо́му ре́зать па жывы́м рэ́заць;
без ножа́ ре́зать (кого) без нажа́ рэ́заць (каго);
у́хо (у́ши) ре́жет (дерёт) ву́ха (ву́шы) рэ́жа (дзярэ́);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ebrietas et amor cuncta secreta produnt
П’янства і каханне выдаюць усе тайны.
Пьянство и любовь выдают все тайны.
бел. Што цвярозы мысліць, п’яны скажа. Кахання і кашлю не схаваеш. У п’янага язык доўгі, а розум кароткі.
рус. Что у трезвого на уме, то у пьяного на языке. Вино развязывает язык. Пьяного речи ‒ трезвого мысли. Вся правда в вине. Пьяный, что малый: что на уме, то и на языке. Без вина правды не скажешь. Хмельной, что прямой: рот на распашку, язык на плече.
фр. Ce que le sobre tient au cœur est sur la langue du buveur (Что y трезвого на сердце, то у пьяного на языке.). Le vin délie la langue (Вино развязывает язык).
англ. What soberness conceals, drunkenness reveals (Что скрывает трезвость, выдаёт нетрезвость). A drunken heart won’t lie (Пьяное сердце не лжёт).
нем. Im Wein liegt Wahrheit (В вине лежит правда). Trunkener Mund tut Wahrheit kund (Пьяный рот говорит правду). Wein macht kühn reden (Вино смело говорит). Was man trunken gesagt, hat man nüchtern gedacht (Что сказал пьяный, думал трезвый).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
рэ́заць несов.
1. в разн. знач. ре́зать; (нарыв и т.п. — ещё) вскрыва́ть;
р. мета́л — ре́зать мета́лл;
нож не рэ́жа, трэ́ба яго́ натачы́ць — нож не ре́жет, на́до его́ наточи́ть;
р. лёд канька́мі — ре́зать лёд конька́ми;
р. па дрэ́ве — ре́зать по де́реву;
р. на экза́мене — ре́зать на экза́мене;
яго́ го́лас рэ́жа слых — его́ го́лос ре́жет слух;
р. мяч — ре́зать мяч;
2. безл. ре́зать;
рэ́жа ў жываце́ — ре́жет в животе́;
3. (на мясо) ре́зать; забива́ть, бить;
4. (дрова) пили́ть;
◊ р. пра́ўду (у во́чы) — ре́зать пра́вду (в лицо́);
р. без нажа́ — ре́зать без ножа́;
р. во́чы — ре́зать глаза́;
па жывы́м р. — по живо́му ре́зать;
ву́ха (ву́шы) рэ́жа (дзярэ́) — у́хо (у́ши) ре́жет (дерёт);
хлеб-соль еш, а пра́ўду рэж — посл. хлеб-соль ешь, а пра́вду режь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)