голоси́ть несов.

1. прост. крыча́ць; пець;

2. уст. (плакать с причитаниями) галасі́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́рна нареч.

1. го́рько, го́рестно;

г. пла́каць — го́рько (го́рестно) пла́кать;

2. в знач. безл. сказ. оби́дно;

так мне ста́ла г. — так мне ста́ло оби́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пла́каць несов., прям., перен. пла́кать;

~калі гро́шыкі — пла́кали де́нежки;

вяро́ўка пла́ча — (па кім) верёвка пла́чет (по ком);

пла́ча як бабёр — пла́чет го́рькими слеза́ми;

чым бы дзіця́ ні це́шылася, абы не ~калапогов. чем бы дитя́ ни те́шилось, лишь бы не пла́кало;

б’юць і п. не даю́цьпогов. бьют и пла́кать не даю́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Post gaudia luctus

Пасля радасці ‒ плач.

После радости ‒ плач.

бел. Хто ў пятніцу спявае, той у нядзелю плача. Смех да плачу даводзіць. Смешкі плачам канчаюцца. Дурэй, дурэй ‒ будзеш плакаць. Каб каза не скакала, то б ногі не зламала.

рус. Кто в пятницу/субботу смеётся, в воскресенье плачет. После грозы дождь, после вёдра ненастье. Шутил Мартын да и свалился под тын. Где смеются, тут и плачут. Смех до плача доводит. За весельем горесть ходит по пятам.

фр. Celui qui rit vendredi pleurera dimanche (Кто в. пятницу смеётся, будет плакать в воскресенье).

англ. Laugh today and cry tomorrow (Смейся сегодня, плачь завтра). Laugh on Friday, cry on Sunday (Смейся в пятницу, плачь в воскресенье).

нем. Wer heute lacht, kann morgen weinen (Кто сегодня смеётся, завтра может плакать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Пла́каць, пла́каці, пла́катэ, пла́кыць, пла́кацца ’праліваць слёзы ад болю, гора і пад.’, ’завываць, скуголіць, жаліцца’ (ТСБМ, Яруш., Др.-Падб., Сл. ПЗБ, ТС; ашм., Стан.; міёр., Нар. лекс.), ’аплакваць’ (ашм., Стан.), ’галасіць па нябожчыку’ (Сцяшк. Сл.), ’пацець (пра шкло)’ (ветк., Мат. Гом.). Укр. пла́кати, рус. пла́кать, польск. płakać, płakać (kogoś) ’аплакваць’, палаб. plokăt, н.-луж. płakaś, в.-луж. płakać, чэш. plakati, славац. plakať, славен. plákati, серб.-харв. пла̏кати, макед. плаче, балг. пла́ча, ст.-слав. плакати сѧ ’аплакваць, плакаць’. Прасл. *plakati sę ’біць сябе ў грудзі ў знак раскайвання або смутку ці жалю’ < і.-е. *plāk‑/*plōk‑: літ. plàkti ’біць, сячы, лупцаваць, хвастаць’, plõkis ’удар палкай, розгай’, лат. placinât ’тачыць’, ’плюшчыць’, ’адбіваць’, ст.-грэч. πλήσσω ’таўчы’, ’біць’, дарычн. πλαγά ’ўдар’, лац. plango ’біць сябе ў грудзі, моцна наракаючы’, гоц. flokan, перфект faíflōkun ’аплаквалі’, ст.-в.-ням. fluohhôn ’праклінаць, ганіць’ (Фасмер, 3, 272; Махэк₂, 453; Бязлай, 3, 46; Банькоўскі, 2, 616). Сюды ж: плакам плачучы, плачо́м плакаць ’слёзна, плачучы, наракаючы са скаргай’, плаклі́вы ’плаксівы’, ’жаласны’ (Нас.; Жд. 3).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раўці́ несов.

1. в разн. знач. реве́ть; (о зверях — ещё) рыча́ть;

бык раве́ — бык ревёт;

рака́ раве́ — река́ ревёт;

2. перен. (громко плакать) реве́ть;

3. перен. (громко кричать) ора́ть; рыча́ть;

р. не́мым го́ласам — реве́ть белу́гой; крича́ть благи́м ма́том

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

De lana caprina rixari (Horatius)

Спрачацца з-за казлінай шэрсці (г. зн. спрачацца аб дробязях).

Спорить о козлиной шерсти (т. е. спорить о пустяках).

бел. 3 пустога ў парожняе няма чаго пераліваць. Лапаць з пасталом спрачаюцца пра лычка пад сталом.

рус. Спорить из-за выеденного яйца. Спорить о прошлогоднем снеге.

фр. Il n’y a pas de quoi fouetter le chat (Не за что бить кошку).

англ. It is no use crying/arguing over the spilt milk (Бесполезно плакать/ссориться из-за пролитого молока). То milk a he-goat into a sieve (Доить козла в решето).

нем. Leeres Stroh dreschen (Молотить пустую солому).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

реве́ть несов.

1. в разн. знач. раўці́;

бык ревёт бык раве́;

реве́ла буря раўла́ бу́ра;

реву́т мото́ры раву́ць мато́ры;

2. (о животных) раўці́, рыка́ць;

3. (громко кричать) раўці́;

4. (громко плакать) разг. раўці́, ру́мзаць;

реве́ть белу́гой раўці́ не́мым го́ласам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Lacrimae nihil profuturae

Слёзы нічым не дапамогуць.

Слёзы ничем не помогут.

бел. Слёзы ‒ вада, галаве ‒ бяда. Што слёзы ‒ раса. Плач, галасі ‒ рады не дасі. Слязамі няшчасце не дагоніш.

рус. Слезами горю не поможешь. Солью сыт не будешь, слезами горя не избудешь. Плакавши, долгов не заплатишь. Кручиною поля не изъездишь, а недруга слезами не утешишь.

фр. Cent ans de chagrin ne payeraient pas un liard de dettes (Сто лет печали/огорчений не оплатят и лиарда долгов). Par pleurs par cris et par hélas le mal on ne soulage pas (Рыданиями, криками и ахами не облегчить боль/горе).

англ. It is no use crying over spilt milk (Бесполезно плакать над пролитым молоком).

нем. Fremde Tränen sind Wasser (Чужие слёзы ‒ вода).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Blanda patrum reprobos (segnes) facit indulgentia natos

Сляпая любоў бацькоў разбэшчвае дзяцей.

Слепая любовь родителей развращает детей.

бел. 3 пестуна нічога не будзе. Хто дзяцей балуе, вяроўку ім на шыю гатуе. Матка парве пазуху, дзецям хаваючы, а дзеці ‒ ад маткі хаваючы.

рус. Кто детям потакает, тот сам плачет. Засиженное яйцо ‒ болтун, занянченный сынок ‒ шатун. Неладны те ребятки, коих не бранят ни батьки, ни матки. Неразумная опека хуже беспризорности. Кто боится, что ребёнок будет плакать, сам заплачет. Без строгости и щенка не вырастишь.

фр. Enfant par trop caressé, mal appris et pis réglé (Слишком заласканный ребёнок плохо воспитан, а ещё хуже управляем).

англ. Mother’s darlings are but milksop heroes (Маменькины сынки ‒ тряпки).

нем. Barmherzige Mutter zieht lausige Kinder (Милосердная мать воспитывает презренных детей).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)