навыдумля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чаго.

Тое, што і навыдумваць. [Язэпа] абступілі, дзівіліся, перамаўляліся: — Маленькая якая [міна], а сіла вялікая... — Навыдумлялі на нашы галовы... Асіпенка. Такога [Алаіза] навыдумляе, так настрашыць дзяцей, што тыя аж да бабкі ўцякалі на паратунак. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

help1 [help]n.

1. дапамо́га

2. памага́ты; памага́тая

3. the help рабо́тнік, слуга́, прыслу́га, наймі́чка

4. сро́дак, парату́нак

there is no help for it гэ́тага не́льга пазбе́гнуць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

salvation [sælˈveɪʃn] n.

1. relig. выратава́нне, ратава́нне, збаве́нне;

find salvation вы́ратаваць сваю́ душу́

2. рату́нак, парату́нак;

seek salvation in smth. шука́ць парату́нку ў чым-н.;

Work is my salvation. У працы мой ратунак.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

выратаванне, уратаванне, ратунак, паратунак, збаўленне, збавенне, выйсце, выхад

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

па́стыр, ‑а, м.

1. Уст. паэт. Пастух. Пастыр стадка ў поле гоніць і пяе. Дзе роўкі, валы, коні, Дзе мае? Купала.

2. Свяшчэннік, кіраўнік паствы. [Поп:] — Клянуся святым крыжам... Бог пакарае таго, хто не верыць свайму пастыру духоўнаму! Якімовіч.

пасты́р, ‑а, м.

Абл. Пастух. Доўга пастыр на трубе Пералівае зару. Танк. На небе месяц, як пастыр, на плечы ўскінуўшы сярмягу, зганяе хмары ўсе ў Мазыр, каб паратунак даць на смагу. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ра́да

(польск. rada, ад ням. Rath)

1) савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды ў Польшчы і Беларусі (напр. паны-р. Вялікага княства Літоўскага);

2) сумеснае абмеркаванне якіх-н. пытанняў, нарада;

3) парада;

4) сродак, паратунак, выйсце;

няма рады — няма выйсця;

не даць рады — не справіцца з кім-н., чым-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

rescue

[ˈreskju:]

1.

v.t.

1) ратава́ць, вырато́ўваць, вызваля́ць каго́ зь небясьпе́кі, бяды́, няво́лі

2) Law

а) незако́нна або́ сі́лай вызваля́ць каго́ (з астро́гу, а́рышту)

б) бяспра́ўна забіра́ць што

2.

n.

рату́нак, парату́нак m., збаўле́ньне (ад чаго́); незако́ннае вызвале́ньне а́рышту)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ра́да

(польск. rada, ад ням. Rath)

1) савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды ў Польшчы і Беларусі (напр. паны-рада Вялікага княства Літоўскага);

2) сумеснае абмеркаванне якіх-н. пытанняў, нарада;

3) парада;

4) сродак, паратунак, выйсце (напр. няма рады, не даць рады).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

вы́ручка ж.

1. (действие) вы́ручка, -кі ж., вызвале́нне, -ння ср.; парату́нак, -нку м.; дапамо́га, -гі ж.;

2. (деньги) вы́ручка, -кі ж., утаргава́ныя гро́шы; (заработок) зарабо́так, -тку м.;

прие́хали из ба́нка за вы́ручкой прые́халі з ба́нка па вы́ручку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ра́таваць (ра́товаць) ’ваяваць за нешта; шумець, буйстваваць’ (Нас.). Параўн. рус. ра́товать ’змагацца, адстойваць’, дыял. ’біцца’, серб. ра̏товати ’ваяваць’. Да раць (гл.).

Ратава́ць ’пазбаўляць ад небяспекі, пагрозы, гібелі; берагчы’ (ТСБМ, Касп., Шат., Стан., Сл. ПЗБ), ратава́ць, рытыва́ць, рютува́ць, рятува́ть ’тс’ (Бяльк.), ратава́ць (rataváć) ’дапамагаць’ (Варл., Сл. ПЗБ), ратова́ць, рэтова́ць ’даваць паратунак’ (ТС), ретова́ць ’спяшацца дапамагчы ў бядзе’ (Нас.), ст.-бел. ретовати, ратовати ’тс’. Запазычана праз польск. ratować з ням. retten ’тс’, фанетычна і марфалагічна адаптаванае яшчэ ў сярэдне-польскі перыяд (Нававейскі, Zapożyczenia, 83). Формы з каранёвым ‑е‑ (‑э‑), упершыню зафіксаваныя ў 1514 г. (паводле Карскага, 1, 107: “е на месте а не после мягкого согласного”), больш набліжаныя да зыходнай нямецкай формы, што не выключае прамога запазычання. Ад ретовати магчыма развіццё рус. рято́вать з яканнем, што Фасмер (3, 447) вызначае, як “гіперграматычнае я”. Гл. таксама Булыка, Лекс. запазыч., 41. Сюды ж, відаць, смал. рята́ ’дапамога, ратаванне’ (Дабр., Этн., 4), што суадносіцца з польск. rata!, raty! ’крык дапамогі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)