ніт¹, ніта, мн. ніты, -аў, м.

Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт (спец., уст.).

|| прым. ні́тавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ніт ​1, ‑а; мн. ніты́, ‑о́ў; м.

Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт.

ніт ​2, ‑а́; мн. ніты́, ‑о́ў; м.

1. Злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку для падымання нітак асновы. Укідаць аснову ў ніты.

2. Спосаб ткання, ад якога залежыць від перапляцення ніцей у тканіне. А пасадзі .. [Алёну] за кросны! Няхай другая паспрабуе выткаць абрусы і коўдры ў шаснаццаць нітоў! Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ни́тченка ж., текст. ніт, род. ніта́ м., мн. ніты́, -то́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кабы́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. гл. кабыла.

2. Драўляная падстаўка пад струны ў музычных інструментах (скрыпцы, балалайцы).

3. Адна з дзвюх пласцінак з калёсікамі ў кроснах, да якіх падвешваюцца ніты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Ні́цікі ’ніты, частка кроснаў, з дапамогай якіх утвараецца зеў у аснове’ (валож., Жыв. сл.). Памянш. да ніт© (гл.), ніты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

панажы́, ‑оў; адз. понаж, ‑а.

Спец. Прылада ў ткацкім станку ў выглядзе дзвюх або некалькіх дошчачак пад кроснамі, пры дапамозе якіх нагамі прыводзяцца ў рух ніты. Скоранька ходзяць пад босымі нагамі пакажы ды лоўка снуецца ў пражы хадун-чаўнок. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Ко́тачкі ’прадаўгаватыя брускі, на якія падвешваюцца ніты ў кроснах’ (Сцяшк.). Гл. каты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лісі́чка 2 ’адно з калёсікаў, на якія чапляюцца ніты’ (браг., Нар. сл.). Да лісіца 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ранаць, рона́ць ’перамяшчацца зверху ўніз (пра ніты)’: ніт ронае і получаецца зево (петрык., Шатал.). Фанематычны варыянт раня́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́дварацень ’лішак асновы ў шырыню пры накіданні ў ніты і бёрда, які ідзе назад’ (Шатал.). Да адвараціць з суф. ‑ень.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)