Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
durcháus
adv ца́лкам, зусі́м; нязме́нна; абавязко́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
семсо́т, сямісот, Т сямюстамі, ліч.кольк.
Лік і лічба 700. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 700. Ды хто згадае, Колькі год Ён [дуб] тут стаіць нязменна? Семсот, Ну, можа, хай — шэсцьсот, Але ніяк не меней.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́шум, ‑у, м.
Разм. Ціхі шум. У пошуме дрэў, у павеве ранішняга ветру нязменна чуецца яго голас: — Жывіце даўжэй, хлопцы!Лужанін.А там за поездам, як за сцяною, у мутнай завейцы чуўся густы пошум лесу.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ярчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Станавіцца больш яркім; ззяць, зіхацець. Святло набліжалася і ярчэла даволі хутка, але раптам згасла.Кулакоўскі.Ярчэюць залатыя россыпы зор.Лынькоў.//перан. Станавіцца больш выразным, бачным, адчувальным. Толькі нязменна ярчэе Ленінскай праўды святло.Глебка.Людскія рукі ў працы нылі, А зрок ярчэў ад шчасця жыць.Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перы́яд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Адрэзак часу, у які што-н. адбываецца (пачынаецца, развіваецца і заканчваецца).
Пасляваенны п.
П. росквіту.
Інкубацыйны п. хваробы.
2. У матэматыцы:
1) перыяд функцыі — лік, пры дадаванні якога да аргумента некаторай функцыі значэнне функцыі не змяняецца;
2) перыяд дробу — група лічбаў, якія нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці ў бясконцых дзесятковых дробах.
3. Адносна закончаны фрагмент тэксту, часткі якога звязаны паміж сабой сінтаксічна, лексічна і інтанацыйна (спец.).
|| прым.перыяды́чны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
П. дроб.
Перыядычная сістэма элементаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ДАГАВО́РЫ ВЯЛІ́КАГА КНЯ́СТВА ЛІТО́ЎСКАГА З МАЛДО́ЎСКІМ КНЯ́СТВАМ 15—16 ст. Заключаліся паміж вял. князямі ВКЛ і малд. гаспадарамі, вызначалі асновы ўзаемаадносін паміж дзвюма дзяржавамі. Вядомы дагаворы 1415, 1431 (з удзелам Тэўтонскага ордэна), 1435, 1437, 1442, 1447, 1496, 1499, 1518, 1551, 1554. Паводле гэтых дагавораў ВКЛнязменна захоўвала з Малдовай мір, нягледзячы на тое, што звязаная з ёй уніяй Польшча часта ваявала з Малдовай і імкнулася ўцягнуць у баявыя дзеянні войска ВКЛ (напр., у 1509 і 1532). Заключэнне дагавораў дэманстравала таксама незалежнасць ВКЛ ад Польшчы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
папуля́рнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць папулярнага (у 1 знач.). Папулярнасць лекцыі.
2. Вядомасць, сімпатыі грамадскасці да каго‑, чаго‑н. Заваяваць шырокую папулярнасць. □ Судакову і на самым пачатку не вельмі падабалася агульная ўвага да яго асобы, таму што быў ён чалавек сціплы, нават сарамлівы, а цяпер, пасля многіх гадоў, на працягу якіх яму нязменна спадарожнічала спартыўнае шчасце, папулярнасць зрабілася яго пакутай, пастаянным неспакоем.Радкевіч.За два гады «Калгасны вожык» вылечыў нямала гультаёў, злодзеяў, п’яніц, парушальнікаў дысцыпліны, набыў вялікую папулярнасць сярод калгаснікаў.Дуброўскі.Нашы суботнія вечары карысталіся вялікай папулярнасць.Мядзёлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дроб1, ‑у, м.
Разм. Кавалачак чаго‑н.; драбок. Дроб цукру. □ Ганька паспешна снедае. Паспешна кладзе ў сваю торбачку, поруч з букваром, загорнуты ў капусны ліст дроб сыру з хлебам.Васілевіч.[Яніна] адрэзваг ладны дроб сала.Мурашка.
дроб2, ‑у; мн. дробы, ‑аў; м.
Лік, які складаецца з пэўнай колькасці роўных частак адзінкі. Вывучаць дровы. Множанне дробаў.
•••
Бесканечны дзесятковы дроб — дроб з неабмежаванай колькасцю дзесятковых знакаў.
Дзесятковы дроб — дроб, назоўнік якога ёсць цэлая ступень ліку 10 (такі дроб запісваюць без назоўніка, аддзяляючы ў лічніку справа коскай столькі лічбаў, колькі нулёў у назоўніку).
Няправільны дроб — дроб, у якім лічнік большы за назоўнік.
Перыядычны дроб — бесканечны дзесятковы дроб, у якім адна або некалькі лічбаў нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці.
Правільны дроб — дроб, у якім лічнік меншы за назоўнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перы́яд
(гр. periodos = абход, пэўнае кола часу)
1) адрэзак часу, які ахоплівае пэўны закончаны працэс (напр. п. росквіту);
2) этап грамадскага развіцця (напр. гістарычны п.);
3) адрэзак часу, на працягу якога завяршаецца які-н. паўторны працэс (напр. п. абарачэння Зямлі вакол Сонца);
4) мат. група лічбаў, якія нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці;
5) лінгв. складаны сказ з дзвюма інтанацыйна процілеглымі часткамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)