níchtzielend, nicht zíelend

a неперахо́дны (дзеяслоў)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

адыяба́та

(гр. adiabatos = непераходны)

лінія, якая паказвае на графіку адыябатычны працэс.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

адыябаты́чны

(фр. adiabatique, ад гр. adiabatos = непераходны)

фіз. а. працэс — змены стану фізічнага цела, якія адбываюцца без цеплаабмену з навакольным асяроддзем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ветраць ’прасушвацца, праветрывацца, знаходзіцца на ветры’ (КТС), вятрэ́ець (безасаб.) ’знаходзіцца, сушыцца на ветры’ (Нас.), рус. кастр. ве́трять ’сохнуць на ветры’; ’засыхаць, чарствець (аб хлебе)’; ’віцца на ветры’, чэш. větrati распадацца, выветрывацца (аб скале)’. Непераходны дзеяслоў стану, утвораны ад назоўніка větrь (гл. вецер) і суфікса ‑a‑ti, які пасля быў выцеснены прадуктыўным суф. ‑i‑ti (< ‑ě‑tі), гл. ветрыць 1. Да яго семантычна блізка стаіць бел. пятрэ́ць ’сохнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АДЫЯБА́ТНЫ ПРАЦЭ́С

(ад грэч. adiabatos непераходны, запёрты),

тэрмадынамічны працэс, які адбываецца без цеплаабмену паміж тэрмадынамічнай сістэмай і навакольным асяроддзем. Працякае ў сістэме з цеплаізалявальнай (адыябатнай) абалонкай ці без яе пры ўмове, што працэс працякае настолькі хутка, што цеплаабмен можна не ўлічваць (напр., пры выбуху, распаўсюджванні гуку). Адыябатным працэсам лічацца многія атм. працэсы (напр., узыходны і сыходны рух паветра ў антыцыклонах і інш.).

На дыяграме адлюстроўваецца крывой — адыябатай, якая мае найб. просты выгляд для ідэальных газаў (гл. рыс.) і падпарадкоўваецца ўраўненню pv​γ = const, дзе p — ціск газу, v — яго аб’ём, γ = Cp/Cv» — паказчык адыябаты, Cp і Cv» — цеплаёмістасці газу пры ізабарным і ізахорным працэсах адпаведна.

Адыябатны працэс: адыябата ідэальнага газу.

т. 1, с. 144

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дзеясло́ў м. грам. Verb [v-] n -(e)s, -en, Vérbum n -s, -ba, Zéitwort n -(e)s, -wörter, Tätigkeitswort n;

дапамо́жны дзеясло́ў Hílfsverb n, Hílfszeitwort n;

перахо́дны дзеясло́ў transitíves [-vəs] Verb;

неперахо́дны дзеясло́ў íntransitives [-vəs] Verb;

зваро́тны дзеясло́ў reflexíves [-vəs] Verb; rǘckbezügliches Zéitwort;

безасабо́вы дзеясло́ў ún persönliches Verb;

дзеясло́ў зако́нчанага ста́ну volléndetes [perfektíves] Verb

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

раздыхну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прадзе́йкацца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Прошлы час
м. - -
ж. -
н. прадзе́йкалася

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

здабрава́ць

‘у выразе: не здабраваць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

падме́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Прошлы час
м. падме́ўся падме́ліся
ж. падме́лася
н. падме́лася
Дзеепрыслоўе
прош. час падме́ўшыся

Крыніцы: piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)