Дакладна выказваць што‑н. (думкі, рашэнні і пад.). Фармуляваць вынікі назіранняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павярхо́ўнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць павярхоўнага. Павярхоўнасць назіранняў. □ Шмат было павярхоўнасці і схематызму ў творчасці рэжысёраў і аператараў.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднабако́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць аднабаковага (у 5 знач.). Аднабаковасць назіранняў і ацэнак. □ Аднабаковасць, неразгорнутасць вобраза ў Дуніна-Марцінкевіча ў значнай ступені абумоўлена асаблівасцямі жанру.Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагляда́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. наглядаць.
2. Тое, што заўважана ў працэсе вывучэння, разгляду чаго‑н., назіранняў над чым‑н. Жыццёвыя нагляданні. □ Цяпер.. [Ігнась] навучыўся наглядаць, думаць, .. рабіць свае вывады з нагляданняў.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
журна́л, ‑а, м.
Кніга або сшытак для перыядычнага запісу падзей, здарэнняў і пад. Журнал дзяжурства. Журнал бухгалтарскага ўліку. Журнал назіранняў.// Кніга для ўліку паспяховасці вучняў. У меру патрабавальная і строгая,.. [Святлана Міхайлаўна] засмучалася дрэнным адказам і ажно святлела, ставячы ў журнал пяцёрку.Шахавец.
[Фр. journal.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першаадкрыва́льнік, ‑а, м.
Той, хто першым адкрыў якія‑н. новыя землі, краіны, воды, рэкі, залежы карысных выкапняў. //увобразнымужыв.З сваіх уласных назіранняў я прыйшоў да такога вываду, што першаадкрывальнікамі вясны ўсё ж такі з’яўляюцца не гракі, а шэрыя вароны.Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЕАДЭЗІ́ЧНАЯ АСТРАНО́МІЯ,
палявая астраномія, раздзел практычнай астраноміі, які для патрэб геадэзіі і картаграфіі распрацоўвае метады вызначэння геагр. каардынат пунктаў і азімутаў ліній на зямной паверхні з дапамогай астр.назіранняў. Многія яе спосабы вызначэнняў шыраты, часу і азімута засн. на вымярэнні зенітных адлегласцей свяціл; даўгата вызначаецца з рознасці паміж знойдзеным мясц. зорным часам і грынвіцкім часам для сярэдняга моманту назіранняў. Пункт на мясцовасці, геагр. каардынаты і азімут напрамку якога на другі пункт знойдзены з дапамогай астр.назіранняў, наз.астр. пунктам. Геадэзічная астраномія займаецца апісаннем і тэорыяй астр. прылад, неабходных пры вызначэнні астр. каардынат пунктаў, распрацоўкай спосабаў вызначэння часу, шыраты, даўгаты і азімута, метадаў астр. вымярэнняў у палявых умовах і апрацоўкі даных.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБСЕРВАТО́РЫЯ
(ад лац. observare назіраць),
спецыялізаваная навук. ўстанова для правядзення астр. і геафіз. (магн., метэаралагічных, сейсмічных і інш.) назіранняў і даследаванняў. Гл.Астранамічныя абсерваторыі, Геафізічныя абсерваторыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
адтачы́ць, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак.
Зрабіць вострым, натачыць. Адточыць серп Рыгорка для Марылі, З пілы касу наладзіць.А. Александровіч.//перан. Удасканаліць майстэрства, зрабіць выразным (мову, стыль). Можна сказаць, што ў гэтай форме [аглядаў] Багдановіч адтачыў сваё пяро крытыка, тут упершыню бліснуў трапнасцю назіранняў, тонкім пранікненнем у канкрэтныя з’явы літаратурнага працэсу.Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фармулява́ць
(польск. formulować, ад лац. formula = форма, правіла, палажэнне)
коратка і дакладна выражаць якую-н. думку, рашэнне (напр. ф. вынікі назіранняў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
