Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
trailblazer[ˈtreɪlˌbleɪzə]n.
1. той, хто праклада́е шлях (у лесе)
2.нава́тар, піяне́р; першапрахо́дца; следапы́т
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
стаха́навец, -наўца, мн. -наўцы, -наўцаў, м.
1. У СССР у 1930—1940 гг.: рабочы — наватар вытворчасці, які дабіўся высокай прадукцыйнасці працы.
2. Перадавы працаўнік (разм.).
|| ж.стаха́наўка, -і, ДМ -наўцы, мн. -і, -навак.
|| прым.стаха́наўскі, -ая, -ае.
С. рух.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Néuerer
m -s, - нава́тар
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
стаха́навец, ‑наўца, м.
Рабочы — наватар вытворчасці, які дабіўся высокай прадукцыйнасці працы (назва, пашыраная ў СССР у 30–40 гг.). // Перадавы працаўнік. Ніканор — адзін з лепшых стаханаўцаў у калгасе.Бядуля.
[Ад уласн. імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Báhnbrecher
m -s, - піяне́р, нава́тар
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Novator
[-'v-]
m -s, -tóren нава́тар
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Wégbereiter
m -s, - перан. першапрахо́дца, нава́тар, піяне́р
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нава́тарства
(ад наватар)
1) дзейнасць наватараў;
2) усё новае, прагрэсіўнае, што ўводзіцца ў якой-н. галіне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Навы́тар ’практыкаванне’ (Дуж-Душ.), навытарынный ’навучаны, звычны да справы, набіўшы руку, не навічок’, дзеепрым. залежнага стану ад дзеяслова навытырыць (Нік., Оч.). Этымалогія няпэўная; паводле Ластоўскага, бел.навытар ’навык да выканання чыннасцяў’ паходзіць ад тор ’шлях, дарога’, торыць ’праціраць дарогу’ (Ласт. 106) і, відаць, звязана з рус.поднатореть ’навучыцца, набіць руку ў якой-небудзь справе’, аднак няясным застаецца пачатак слова. Спробы звязаць з новы, параўн., напрыклад, чэш.novotář ’аматар новага, наватар’, славен.novotorija ’навіна, новыя парадкі’ і пад., ствараюць семантычныя цяжкасці. Мартынаў (вусна) выводзіць з *na‑o‑tor‑.