Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
rusznica
ж.гіст.мушкет
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
muszkiet, ~u
м.гіст.мушкет
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Мушкаты́р ’неспакойны, адчайны чалавек’ (Федар. 4). У выніку пераносу семантыкі з ⁺мушке́тыр, якое з польск.muszkietyr ’салдат, узброены мушкетам’. Да мушке́т (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мушкето́н
(фр. mousqueton)
кароткі мушкет, які быў на ўзбраенні конніцы ў 16—17 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мушкецёр
(фр. mousquetaire, ад mousquet = мушкет)
салдат еўрапейскіх армій 16—17 ст., узброены мушкетам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Magno cum conatu magnas nudas
Вялікія намаганні дзеля вялікіх дробязяў [рабіць].
Большие усилия ради больших пустяков [предпринимать].
бел. За мухай не ганяйся з абухам. За камаром не ганяйся з тапаром.
рус. Стрелять из пушки по воробьям. На комара с рогатиной. Гоняться за мухой с обухом.
фр. Prendre une massue pour tuer une mouche (Взять дубину, чтобы убить муху). Tirer sa poudre aux moineaux (Стрелять по воробьям).
англ. Take not a musket to kill a butterfly (He бери мушкет, чтобы убить бабочку).
нем. Spatzen schießt man nicht mit Kanonen (По воробьям не стреляют из пушек).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГАЛІЦЫ́ЗМ
(франц. gallicisme ад лац. gallicus гальскі),
слова ці выраз, якія перайшлі ў бел. мову з французскай як запазычанні, у т. л. ў выглядзе словаўтваральных, семантычных або сінтаксічных ка́лек. Большасць галіцызмаў пранікла ў бел. мову праз рус. або польскую. Для старабел. перыяду характэрны франц. словы, якія замацаваліся ў выніку польскага лексічнага ўздзеяння. Яны адлюстраваліся ў пісьмовых помніках 2-й пал. 16—17 ст., калі польскі ўплыў на бел. мову быў найб. моцны (напр., «візіт», «канвой», «парфума», «пашпорт», «сервета»). Асабліва адчувальны франц. лексічны струмень у старабел. ваен. лексіцы: «бандолеть», «дракгун», «карабин», «мушкет», «пистолет», «форт» і інш. Большасць старых галіцызмаў захавалася да нашага часу. У пач. 18 ст. лексемы франц. паходжання траплялі ў бел. мову праз пасрэдніцтва рускай («гринадер», «сержант»).