Су́піць ’хмурыць (бровы)’ (ТСБМ, ТС), ’хмурыць, моршчыць, сцягваць’ (Нас.), су́піцца ’пахмурна ссоўвацца (пра бровы)’, ’хмурыцца, дзьмуцца (пра чалавека)’ (ТСБМ, Нас., Ласт.), ’хмурыцца, змрачнець’ (ТС), ’паколваць і свярбець’ (мсцісл., З нар. сл.), моро́з су́піць ’адчуванне моцнага холаду’ (КСТ), су́піць холадам ’стан хворага, калі цела працінае холад’ (чач., ЖНС). Укр. су́пити, рус. су́пить ’хмурыць’, польск. sępić ’тс’, чэш. posupný ’хмуры’. Традыцыйна выводзіцца ад суп 2 (гл.), паколькі ў гэтай птушкі нібы хмуры позірк, так ужо Міклашыч, 315; гл. Фасмер, 3, 48, 804; Махэк₂, 477; ЕСУМ, 5, 593. Аднак канцэнтрацыя ўвагі ў народнай мове на знешніх адчуваннях (мороз супыць яйцо, Нас.) дазваляе звязаць з харв. sȕpica ’дробны выраст на скуры’, якое Борысь (Etymologie, 408–409) выводзіць са *ščuplъ ’дробны, тонкі’ (гл. шчуплы, шчыпаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узмацні́цца сов., в разн. знач. уси́литься;
маро́з ~ні́ўся — моро́з уси́лился;
боль ~ні́ўся — боль уси́лилась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подира́ть несов., разг. / моро́з по ко́же подира́ет маро́з на ску́ры стаі́ць, маро́з па ску́ры хо́дзіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подра́тьII сов., разг. / моро́з по ко́же подра́л маро́з па ску́ры прабе́г; аж ску́ра сшэ́рхла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́зі́мак, -мку м.
1. (первый снег, мороз) зази́мок, зази́мье ср.;
2. (первая санная дорога) первопу́ток, первопу́тье ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скова́ть сов., в разн. знач. скава́ць;
скова́ть подко́ву скава́ць падко́ву;
скова́ть си́лы проти́вника скава́ць сі́лы праці́ўніка;
моро́з скова́л ре́ку маро́з скава́ў раку́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закава́ць сов., в разн. знач. закова́ть;
з. у кайда́ны́ — закова́ть в кандалы́;
з. капы́т — закова́ть копы́то;
маро́з ~ва́ў раку́ — моро́з закова́л ре́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скава́ць сов., в разн. знач. скова́ть;
с. падко́ву — скова́ть подко́ву;
с. сі́лы праці́ўніка — скова́ть си́лы проти́вника;
маро́з ~ва́ў раку́ — моро́з скова́л ре́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчыпа́ць несов., в разн. знач. щипа́ть;
ш. руку́ — щипа́ть ру́ку;
маро́з ~па́ў шчо́кі — моро́з щипа́л щёки;
аве́чкі ~па́лі траву́ — о́вцы щипа́ли траву́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лю́тый
1. лю́ты; жо́рсткі; (ярый — ещё) заця́ты;
лю́тый враг лю́ты (жо́рсткі, заця́ты) во́раг;
лю́тый моро́з лю́ты (страшэ́нны) маро́з;
2. (рьяный) прост. заўзя́ты, заця́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)