паўтары́цца сов. повтори́ться;
з ім ~ры́лася ле́ташняя гісто́рыя — с ним повтори́лась прошлого́дняя исто́рия;
стук ~ры́ўся — стук повтори́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хоро́шенький разг.
1. (миловидный) прыго́жанькі, харо́шанькі;
2. ирон. до́бры, до́бранькі;
хоро́шенькая исто́рия ирон. до́брая (до́бранькая) гісто́рыя;
◊
хоро́шенького понемно́жку до́брага патро́шку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каза́ны говорённый; произнесённый;
◊ не тут ~на — не здесь будь ска́зано;
не пры вас ~на — не при вас будь ска́зано;
~ная ка́зка — ста́рая исто́рия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Дзя́дзька ’дзядзька’. Параўн. укр. дя́дько, рус. дя́дя. Усх.-слав. лексемы. Лічыцца, што яны ўзніклі асіміляцыяй з дѣдѧ (< *dědъ). Гл. Фасмер, 1, 561; Трубачоў, История терм., 85; Бернекер, 1, 191; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 230–231.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Eandem incudem tundere (Cicero)
Біць па адным і тым жа кавадле.
Бить по одной и той же наковальне.
бел. Набіць аскому. Казка пра белага бычка.
рус. Тем же салом да по тем же ранам. Бить в (одну) точку. Набивать оскомину. Сказка про белого бычка.
фр. Agacer les dents (Набивать оскомину). L’histoire du petit navire (История/рассказ про маленький кораблик).
англ. The same old story (Всё та же старая сказка).
нем. Immer das alte Lied singen (Всегда петь старую песню).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Гісто́рыя ’гісторыя’. Ст.-бел., гистория, гисторея, гисторыя (< польск. historia < лац. historia < грэч. ἱστορία); гл. Булыка, Запазыч., 83. Аднак сучаснае бел. слова можа быць запазычаным і з рус. мовы (аб рус. исто́рия, гисто́рия гл. Фасмер, 1, 408; Фасмер, 2, 143). Але бел. гістары́чны, укр. істори́чний < польск. historyczny.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАГАЛЕ́Й Дзмітрый Іванавіч
(7.11.1857, Кіеў — 9.2.1932),
украінскі гісторык. Акад. АН Украіны (1919). Скончыў Кіеўскі і Харкаўскі ун-ты. З 1887 праф., у 1906—10 рэктар Харкаўскага ун-та. Чл. Дзярж. савета (1906, 1910—14). Аўтар прац па гісторыі Расіі, Украіны, Беларусі, Літвы.
Тв.:
История Северской земли до половины XIV ст. Киев, 1882;
К истории о быте древних славян. Киев, 1892;
Русская история. Т. 1—2 (ч. 1—2). М., 1909—14;
Нарис української істориографії. Т. 1 (вып. 1—2). Київ, 1923—25;
Декабристи на Україні. Харків, 1926.
т. 2, с. 197
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Жані́х. Рус., укр. жених, польск. дыял. żenich, чэш. ženich, славац. ženích, славен. ženih, серб.-харв. жѐнӣх, же̏них, балг. женѝх. Ст.-слав. женихъ, ст.-рус. женихъ. Прасл. аддзеяслоўны назоўнік з суфіксам *‑x‑ъ і асновай *ženi‑ti (гл. жані́ць). Слаўскі, SP, 1, 73; Шанскі, 1, Ж, 285; Трубачоў, История терм., 95.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зяле́за ’жалеза’ (Багушэвіч, Мар. дыс.). Рус. дыял. зеле́зо, укр. залі́зо. Прасл. želězo (гл. жалеза 1). Формы на з‑ у выніку дыстантнай асіміляцыі, як зязюля, залоза (Сабалеўскі, Лекции, 143; Трубачоў, ВСЯ, 2 (1957), 31), ці ў сувязі з вар’іраваннем *gh — *gʼh. Параўн. яшчэ Іванаў, История славянских и балканских названий металлов, 1983, 100–101.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Арты́ст. У XIX ст. з польск. artysta — бел. артыста ’мастак’ (Нас.), адкуль такія словы, як артызм (Гіст. мовы, 2, 240). Пад рускім уплывам у XX ст. усякаецца ‑а на канцы слова і замацоўваецца сучаснае значэнне. Рус. артист (з XVIII ст. — Шанскі, 1, А, 150) з франц. artiste (Будагаў, История слов в истории общества, 77).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)