Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
То́мны ’стомлены’ (калінк., Сл. ПЗБ, Ласт., Пятк. 2), то́мный ’хворы, нездаровы (пра жывот, цела і пад.)’ (Бяльк.). Вытворныя ад тамі́ць, гл. Сюды ж то́мна ’цяжка (ад душэўных перажыванняў’) (Бяльк.), ’кепска, дрэнна’ (Касп.), ’кепска, млосна’ (Стан.), то́мнасьць ’стомленасць’ (Мат. Гом.), ’томнасць, знямога ад душэўных перажыванняў’ (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уто́маж.высок. Ermüdung f -, -en; Ermáttung f -, -en, Máttigkeit f -, Erschöpfung f - (знямога, знясіленне); Müdigkeit f - (стомленасць)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
стамле́ннен. Müdigkeit f - (тс.тэх.); Máttigkeit f - (слабасць); Ermáttung f - (знямога); Ermüdung f - (стома, зморанасць); Erschöpfung f - (змардаванне, знясіленне)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Áuszehrung
f -, -en
1) змардава́насць, знямо́га
2) сухо́ты
an der ~ stérben* — паме́рці ад сухо́таў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Знявага ’абраза’. Укр.знева́га ’тс’. Рус.дыял.изнева́ганіжнегар., урал. ’насілле, няволя, прыціск’, урал. ’непрыемнасць’, польск.zniewaga ’знявага’. Параўн. чэш.znevážiti, славац.znevažiť ’пазбавіць важнасці’, рус.смал.знева́жить ’зняважыць, абразіць’. Аддзеяслоўны бязафіксны назоўнік ад знева́жаць (з ‑не‑ < jьz‑ne‑) з коранем vag‑ (гл. вага); параўн. антанімічную пару паважа́ць — пава́га. Значэнне аб’ядноўвае польск., бел., укр. мовы; крыніцай могуць быць як укр., бел. (паколькі існуе рус. іншазначная паралель; параўн. і знямога без польск. паралелі), так і польск. (наяўнасць ст.-польск.znieważca ’хто не паважае багоў’, чэш., славац.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сіраце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Станавіцца сіратой, траціць сваіх бацькоў; быць сіратой. І вось — Алеся сірацее.Таўбін.
2.перан. Жыць гаротна, цяжка, быць пазбаўленым сувязі з блізкімі. Самі вы [партызаны] гаротна сірацелі, Каб зямля не ведала сіроцтва.Лось.// Пусцець, трацячы каго‑, што‑н. Сірацее хата без гаспадара.// Быць у адзіноце, мець самотны выгляд. Восень брала сваё. За акном сірацеў маладзенькі клён.Гаўрылкін.Нарэшце Лявон дайшоў да хмызняку, за якім разбягаўся папар, шарэла бязлюдная шаша і сірацеў адзінокі грузавік.Хадановіч.Кволасць і знямога .. адчуваліся ва ўсім: у слабым зіхаценні ўжо халаднаватага марыва, у самотным іржышчы, што млява сірацела на сонцы.Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)