закла́дывать несов.
1. в разн. знач. заклада́ць, закла́дваць;
2. (заполнять пустое пространство) заклада́ць, закла́дваць;
3. (отдавать в залог) заклада́ць, закла́дваць, застаўля́ць;
4. (запрягать) запрага́ць, заклада́ць, закла́дваць; см. заложи́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каўне́р, -няра́ м. во́рот, воротни́к;
◊ браць (узя́ць) за к. — брать (взять) за ши́ворот;
за к. не ка́пае — не ка́плет (над кем);
залажы́ць за к. — заложи́ть за га́лстук
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фунда́мент м.
1. род. фунда́мента (основание, опора) фунда́мент;
бето́нны ф. — бето́нный фунда́мент;
2. род. фунда́менту перен. (основа) фунда́мент;
навуко́вы ф. — нау́чный фунда́мент;
закла́сці ф. ве́даў — заложи́ть фунда́мент зна́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заде́лать сов.
1. зала́дзіць; заштукава́ць; (залатать) зала́таць, зала́піць; (забить) забі́ць, мног. пазабіва́ць; (заложить) залажы́ць, закла́сці; (заровнять) зараўнава́ць, мног. пазараўно́ўваць; (замазать) зама́заць, мног. пазама́зваць; (замуровать) замурава́ць, мног. пазамуро́ўваць; (запаковать) запакава́ць;
2. (семена) с.-х. закры́ць, забаранава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Зало́жнік 1 ’асоба, затрыманая ў якасці гарантыі (залогу)’. Рус., укр. зало́жник, балг. зало̀жник, макед. заложник ’тс’. Утворана ад прым. заложны (які ад залогъ — слова, вядомага яшчэ ў ст.-слав.) са знач. ’такі, што пакінуты ў залог’ з дапамогай суфікса ‑ік (гл. пра словаўтваральную мадэль Сцяцко, Афікс. наз., 104–105). Час утварэння — ст.-рус. ці нават познепрасл., паколькі адпаведныя словы вядомы паўд.-слав. мовам. БЕР, 1, 595. Паводле Шанскага (2, З, 44), рус. слова ўтворана ад дзеяслова заложить ’аддаць у залог’ з дапамогай суфікса ‑ник, аднак гэта азначала б позняе ўтварэнне слова.
Зало́жнік 2 ’паліца для пасуды’ (Жд. 1; круп., Нар. сл.), ’паліца з дзіркамі для лыжак’ (пін., Нар. лекс., 108), залэжнік, залажэ́тнік ’паліца для посуду’ (Сцяшк.). Рус. смал. заложник ’тс’. Назоўнікі з конфіксам за‑ + ‑нік абазначаюць прадметы, размешчаныя за тым, што названа ў аснове (Сцяц., Афікс. наз., 238). Таму, магчыма, слова ўтворана ад ло́жак, а паліца змяшчалася за ложкам (?). Трэба адзначыць, што слова распаўсюджана шырэй, чым словатворчая мадэль, паводле Сцяцко (гом., маг.). Гл. жаложнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прозакла́дывать сов. и несов., разг.
1. сов. (заложить) закла́сці, мног. пазаклада́ць, пазакла́дваць, адда́ць у закла́д; несов. (закладывать) заклада́ць, закла́дваць, аддава́ць у закла́д;
2. сов. (поручиться) паручы́цца (чым), закла́сціся (на што), закла́сці (што), даць у закла́д; несов. (ручаться) руча́цца, закла́двацца (на што), закла́дваць (што), дава́ць у закла́д;
3. сов. (проиграть), уст. прайгра́ць (у закла́д); несов. (проигрывать), уст. прайграва́ць (у закла́д).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заслані́ць сов.
1. в разн. знач. заслони́ть; (сделать невидимым — ещё) закры́ть;
хма́ра ~ні́ла со́нца — ту́ча заслони́ла (закры́ла) со́лнце;
з. твар руко́ю — заслони́ть (закры́ть) лицо́ руко́й;
2. (печь) закры́ть засло́нкой;
3. перен. заслони́ть, затми́ть;
пе́ршае пачуццё ~ні́ла на мо́мант усё аста́тняе — пе́рвое чу́вство заслони́ло (затми́ло) на миг всё остально́е;
4. обл., безл. (о болезненном ощущении) заложи́ть;
у грудзя́х ~ні́ла — грудь заложи́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завалі́ць сов.
1. в разн. знач. завали́ть;
з. прахо́д бярве́ннем — завали́ть прохо́д брёвнами;
з. магазі́н тава́рам — завали́ть магази́н това́ром;
з. супрацо́ўнікаў рабо́тай — завали́ть сотру́дников рабо́той;
2. (на засов) запере́ть;
з. дзве́ры — запере́ть дверь;
3. разг. (потерпеть неудачу, не справиться с чем-л.) завали́ть;
з. рабо́ту — завали́ть рабо́ту;
з. экза́мен — завали́ть экза́мен;
4. заложи́ть;
го́рла ~лі́ла — безл. го́рло заложи́ло;
5. разг. (лезвие) загну́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наза́д нареч., в разн. знач. наза́д; (на прежнее место или в прежнее положение — ещё) обра́тно; (о движении — ещё) вспять;
азірну́цца н. — огляну́ться наза́д;
вярну́цца н. — верну́ться наза́д (обра́тно);
закла́сці ру́кі н. — заложи́ть ру́ки наза́д;
ты́дзень (таму́) н. — неде́лю (тому́) наза́д;
павярну́ць н. — поверну́ть наза́д (вспять);
◊ павярну́ць ко́ла гісто́рыі н. — поверну́ть колесо́ исто́рии вспять;
браць — сло́ва н. брать сло́во обра́тно (наза́д);
крок напе́рад, два кро́кі н. — шаг вперёд, два ша́га наза́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завали́ть сов.
1. в разн. знач. завалі́ць, мног. пазава́льваць;
завали́ть пала́тку ве́тками завалі́ць пала́тку галлём;
ка́мни завали́ли пеще́ру камяні́ завалі́лі пячо́ру;
завали́ть стол кни́гами завалі́ць стол кні́гамі;
завали́ть магази́ны това́рами завалі́ць (пазава́льваць) магазі́ны тава́рамі;
его́ завали́ли рабо́той яго́ завалі́лі рабо́тай;
он завали́л всё де́ло ён завалі́ў усю́ спра́ву;
2. (запрокинуть) разг. закі́нуць, адкі́нуць;
завали́ть го́лову наза́д закі́нуць (адкі́нуць) галаву́ наза́д;
3. (обрушить) разг. абвалі́ць, абуры́ць, абру́шыць;
завали́ть сте́ну абвалі́ць (абуры́ць, абру́шыць) сцяну́;
4. (заложить — горло, уши и т. д.) безл., прост. залажы́ць;
у него́ от стра́ху и го́рло завали́ло у яго́ ад стра́ху і го́рла залажы́ла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)