Жо́рсткі (ТСБМ), жо́сткій (Нас.). Рус. жесткий, дыял. паўд. жёрсткий ’жорсткі’, укр. жорсткий ’жорсткі, суровы’. Ст.-рус. жестый ’жорсткі’, жестокий ’жосткі, суровы’. Ст.-слав. жест‑ (у складаных словах). Паводле Шанскага (1, Д, Е, Ж, 288), рус. жесткий, як і жестокий, запазычана са ст.-слав. Фасмер (2, 50) гэта не лічыць. Слав. *žest‑ звязана, відаць, з с.-в.-ням. kes ’цвёрды грунт, глетчар’, ст.-ісл. kǫs ’куча (камення)’, ст.-ірл. gall ’камень’ (?). Праабражэнскі, 1, 231; БЕР, 1, 538. Міклашыч (410) параўноўваў з коранем *žeg‑, абапіраючыся на дыял. жегче ’больш жорстка’. Скок (3, 667) дапускае такую магчымасць побач з папярэдняй. З’яўленне ‑p‑ у бел., укр. пад уздзеяннем шорсткі (гл.), якое магло ўплываць і на значэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лю́ты I прил. лю́тый, свире́пый, жесто́кий; зве́рский;
~тая злосць — лю́тая зло́ба
лю́ты II м. февра́ль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жо́рсткі
1. (безжалостный) жесто́кий; жестокосе́рдный;
2. (строгий) жёсткий;
~кія ўмо́вы — жёсткие усло́вия;
3. (о воде) жёсткий;
4. шерша́вый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́рварскі в разн. знач. ва́рварский; (жестокий, беспощадный — ещё) изуве́рский;
~кія плямёны — ва́рварские племена́;
~кія адно́сіны да по́мнікаў маста́цтва — ва́рварское отноше́ние к па́мятникам иску́сства;
~кае катава́нне — ва́рварская (изуве́рская) пы́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
злой
1. (проникнутый злом) злы; (недобрый) ліхі́;
злой челове́к злы (ліхі́) чалаве́к;
злая шу́тка злы жарт;
2. (злобный) зло́сны; (сердитый) сярдзі́ты;
злой хара́ктер зло́сны хара́ктар;
он зол на вас ён зло́сны (сярдзі́ты) на вас;
3. (свирепый, жестокий) лю́ты;
злы́е комары́ лю́тыя камары́;
злой моро́з лю́ты маро́з;
зла́я соба́ка пага́ны саба́ка, злы саба́ка;
◊
злой ге́ний злы ге́ній;
зла́я годи́на ліха́я часі́на;
зла́я до́ля ліха́я (ця́жкая, го́ркая) до́ля.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)