Слу́па, слупа́ прысл. ‘дубка (станавіцца)’, слупка́ ‘тс’ (ганц., шчуч., Сл. ПЗБ), слупкава́ць ‘станавіцца дубка’ (іўеў., там жа). Да слуп (гл.) па тыпу прыслоўяў на ‑а, параўн. ду́ба, стаяка́ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ду́бам, прысл.

Разм. Дыбам, дубка. Конь спачатку не хацеў насіць чалавека на сваёй спіне, іржаў, брыкаўся, наравіўся, дубам станавіўся. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыбы́ на дыбы́ прям., перен. на дыбкі́, дубка́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ды́бом нареч. ду́ба, дубка́;

◊

во́лосы вста́ли ды́бом валасы́ ду́ба ста́лі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

spiąć się

зак. стаць на дыбкі; стаць дубка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

взвиться

1. узня́цца; (взлететь) узляце́ць, узві́цца;

2. (о лошади) стаць на дыбкі́, стаць дубка́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пры́вязь, ‑і, ж.

1. Вяроўка, рэмень, ланцуг і пад., якімі прывязваюць, прымацоўваюць каго‑, што‑н. Ласяня тупала каля дубка, нарабіла сарвацца з прывязі. С. Александровіч. Прыгледзеўшыся, .. [Андрэй] убачыў, што хтось адвязвае цялё, якое пасвілася на прывязі. Дуброўскі.

2. Прыстасаванне для прывязвання жывёлы на адкрытым месцы. Разагнацца не было дзе. Я аб’ехаў вакол прывязі. Якімовіч.

•••

Трымаць язык на прывязі гл. трымаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ду́ба, ду́бам, дубка́ ’дыбам’ (БРС). Параўн. рус. ду́ба стоять, укр. ду́бом, ду́ба ’дыбам’, чэш. dubkem, славац. dubkom (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 145; праформа *dubъ, *dubъkъ, але семантычнай матывацыі няма). Фасмер (1, 549) прыводзіць рус. дыял. ду́бью ’дыбам’, укр. ду́бом стати, польск. dębem stać, чэш. dubkem і звязвае гэтыя лексемы з дуб (параўноўваючы з ням. sich bäumend ’устаючы на дыбы’, да Baum ’дрэва’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

взвива́ться

1. узніма́цца; (взлетать) узлята́ць, узвіва́цца;

2. (о лошади) станаві́цца на дыбы́, станаві́цца дубка́;

3. страд. узніма́цца; см. взвива́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

rear

I [rɪr]

1.

n.

1) за́дняя ча́стка; зад -у m.

2) тыл (а́рміі або́ флёту)

2.

adj.

за́дні, тылавы́, ты́льны

the rear door — за́днія дзьве́ры

•

- at the rear of

- in the rear of

II [rɪr]

v.t.

1) гадава́ць, выро́шчваць, разво́дзіць; узгадо́ўваць

2) узно́сіць, будава́ць

3) падыма́ць

to rear one’s head — падыма́ць галаву́

4) станаві́цца дубка́

The horse reared — Конь стаў дубка́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)