перасе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць і перасядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -сядзі́м, -седзяце́, -сядзя́ць; зак.

1. Прасядзець дзе-н. больш, чым трэба.

Пераседзеў на тыдзень даўжэй у камандзіроўцы.

2. Сапсавацца ад доўгага сядзення (пра хлеб у печы).

Хлеб пераседзеў і адпёкся.

3. каго (што). Прасядзець даўжэй за каго-н.

Перасядзеў усіх у бібліятэцы.

4. што. Прабыць дзе-н. некаторы час.

П. дождж у хаце.

5. Адседзець да здранцвення.

П. нагу.

|| незак. перасе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dłużej

(параўнальная ступень ад długo) — даўжэй

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

зажы́цца, -ыву́ся, -ыве́шся, -ыве́цца; -ывёмся, -ывяце́ся, -ыву́цца; -ы́ўся, -ыла́ся, -ло́ся; зак. (разм.).

1. Пражыць даўжэй звычайнага, меркаванага.

З. на дачы.

З. на белым свеце.

2. Пачаць жыць заможна, абжыцца.

|| незак. зажыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

outlast

[,aʊtˈlæst]

v.

ператрыва́ць, праця́гвацца даўжэ́й, як што

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

перасма́жыцца, ‑жыцца; зак.

Пасмажыцца даўжэй, чым трэба, залішне запячыся, стаць сухім, жорсткім. Катлеты перасмажыліся. Каўбаса перасмажылася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разляжа́цца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.

Разм. Праляжаць вельмі доўга; праляжаўшы доўгі час, захацець ляжаць яшчэ даўжэй.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перамаўля́ць

‘перамаўляцца з кім-небудзь; перагаворваць што-небудзь і без прамога дапаўнення (пра каго-небудзь, што-небудзь, аб кім-небудзь, чым-небудзь); гаварыць даўжэй, больш за іншых, прымушаць замоўкнуць іншых (перамаўляць каго-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перамаўля́ю перамаўля́ем
2-я ас. перамаўля́еш перамаўля́еце
3-я ас. перамаўля́е перамаўля́юць
Прошлы час
м. перамаўля́ў перамаўля́лі
ж. перамаўля́ла
н. перамаўля́ла
Загадны лад
2-я ас. перамаўля́й перамаўля́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перамаўля́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перамо́віць

‘перамовіцца з кім-небудзь; перагаварыць што-небудзь і без прамога дапаўнення (пра каго-небудзь, што-небудзь, аб кім-небудзь, чым-небудзь); пагаварыць даўжэй, больш за іншых, прымусіць замоўкнуць іншых (перамовіць каго-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. перамо́ўлю перамо́вім
2-я ас. перамо́віш перамо́віце
3-я ас. перамо́віць перамо́вяць
Прошлы час
м. перамо́віў перамо́вілі
ж. перамо́віла
н. перамо́віла
Загадны лад
2-я ас. перамо́ў перамо́ўце
Дзеепрыслоўе
прош. час перамо́віўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

до́льше сравнит. ст.

1. нареч. даўжэ́й;

я до́льше вас живу́ здесь я даўжэ́й за вас жыву́ тут;

2. прил. даўжэ́йшы;

э́тот путь до́льше того́ гэ́ты шлях даўжэ́йшы за той.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Пасле́й ’пасля’ (паст., Сл. ПЗБ), дзятл. посляй ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Да пасля (гл.). Канчатак ‑ей (‑яй) — гэта суфікс параўнальнай ступені прыслоўяў, параўн. пазней, даўжэй.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)