Пардо́н ’прабачце, даруйце’ (ТСБМ), ’адпачынак” (мардуеся бес пардону дзень пры дні) (Мат. Гом.). Праз польск.pardon або рус.пардо́н ’тс’ з франц.pardon ’дараванне’ (параўн. Фасмер, 3, 205).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Pardon
[-'dɔ̃:]
m -s прабачэ́нне, лі́тасць
~! — праба́чце!, дару́йце!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
verzéihen
*vt (j-m) дарава́ць, прабача́ць (каму-н.)
~ Sie! — дару́йце, праба́чце!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
pardon2[ˈpɑ:dn]v.
1. дарава́ць, прабача́ць, выбача́ць;
He begged her to pardon him for his rudeness. Ён маліў яе дараваць яму яго грубасць.
2.law памі́лаваць
♦
pardon meinfml прабача́йце, выбача́йце, дару́йце
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дарава́ць, ‑ру́ю, ‑ру́еш, ‑ру́е; зак. і незак.
1.што. Зняць (знімаць) віну за што‑н.; прабачыць (прабачаць). Усё магу дараваць, а хлусню — ніколі.Асіпенка.Крытык! Родненькі! Даруй Мне з маёю музай! Кіраваць то ты кіруй, Ды не вельмі тузай.Крапіва.
2.што. Вызваліць (вызваляць) ад якога‑н. абавязацельства. Дараваць доўг.
3.што. Падарыць (дарыць). Вам на памяць Серп і Молат Даравала доля, Каб з вас кожны быў, як волат, Не гнуў плеч ніколі.Купала.
4.заг.дару́й(це), частаўзнач.пабочн. Ужываецца пры звароце да каго‑н. для папярэджання аб чым‑н. ці для выражэння просьбы прабачыць у чым‑н. Даруйце, я затрымаўся. □ — Вы мне даруйце, шаноўны дзядзька Ян, — лагодна заўважыў Лабановіч. — Вы валіце ў адну кучу рускую школу і русіфікатарства.Колас.
•••
Дараваць жыццё — памілаваць засуджанага да пакарання смерцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́чны, ‑ая, ‑ае.
Уважлівы, чулы, душэўны; гуманны. Калі гляджу на роднае аблічча, На востры зрок з-пад стомленых павек, — Вось-вось з граніту сыдзе просты, блізкі І самы чалавечны Чалавек!Звонак.[Насця:] Які вы добры, чалавечны! Даруйце мне мой тон.Колас.Купала сябраваў з Міровічам, ён яму вельмі падабаўся і як творца, і як чалавек з вясёлым, жывым характарам, вельмі чалавечным і добразычлівым.Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
взыска́тьсов.
1. спагна́ць; (заставить уплатить, получить с кого-л.) сыска́ць;
2.(наказать) пакара́ць; налажы́ць спагна́нне;
◊
не взыщи́те не крыўду́йце, (простите)дару́йце (выбача́йце).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ЗВАРО́ТАК,
слова або спалучэнне слоў, якім называюць асобу ці прадмет, да якіх звяртаюцца з мовай. У бел. мове выражаецца назоўным склонам назоўніка ці інш. часцінай мовы («Даруйце, любыя! Даруй, матуля!»), а таксама клічнай формай («Не шукай сабе, мой братку, з ветрам Бацькаўшчыну-матку»), Сінтаксічна З. са сказам не звязаны і членам сказа не бывае. Можа стаяць у пачатку, сярэдзіне і канцы сказа. Каб узмацніць эмацыянальнасць, З. суправаджаюць выклічнікам і інш. словамі эмацыянальнай ацэнкі: «О, край мой любімы, як многа прыволля, і думам, і працы бяскрайні прастор».