ГРЭ́ЦКІ АРЭ́Х,

валоскі арэх (Juglans regia), від кветкавых раслін з роду арэх. Радзіма — Сярэдняя і Паўн.-Усх. Азія. Пашыраны ва ўмераным і субтрапічным паясах. Вырошчваецца ў многіх краінах Еўропы, Азіі і Паўн. Амерыкі. На Беларусі трапляецца як інтрадукаваная расліна ў бат. садах, парках і скверах, вырошчваецца садаводамі-аматарамі.

Лістападнае дрэва выш. да 35 м і дыям. да 2 м. Крона густая, раскідзістая. Лісце няпарнаперыстаскладанае, пахучае (мае эфірны алей). Кветкі дробныя, зеленаватыя, аднаполыя. Плады — буйныя несапраўдныя шарападобныя касцянкі («арэхі»). Ядро арэхаў ядомае, мае да 70% тлушчаў, 26% бялкоў, вітаміны B1, E і правітамін A, выкарыстоўваецца ў кандытарскай і кулінарнай вытв-ці, недаспелыя арэхі багатыя вітамінам C, з іх вырабляюць варэнне. З арэхаў атрымліваюць арэхавы алей, які ідзе ў ежу, на выраб лакаў, высакаякаснага мыла, тушы. Грэцкі арэх жыве да 400 гадоў. Харч., тэхн., кармавая, лек., меданосная і дэкар. расліна. Мае каштоўную драўніну. З лісця, кары, зялёнай лупіны пладоў атрымліваюць дубільнікі і карычневую фарбу.

Г.У.Вынаеў.

т. 5, с. 496

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вало́скі, -ая, -ае.

У выразе: валоскі арэх — грэцкі арэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гречи́шный грэ́цкі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кле́фт

‘грэцкі партызан’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кле́фт кле́фты
Р. кле́фта кле́фтаў
Д. кле́фту кле́фтам
В. кле́фта кле́фтаў
Т. кле́фтам кле́фтамі
М. кле́фце кле́фтах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

гре́цкий / гре́цкий оре́х грэ́цкі (вало́скі) арэ́х.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гре́чневый грэ́цкі;

гре́чневая крупа́ грэ́цкія кру́пы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вало́скі, ‑ая, ‑ае.

У выразе: валоскі арэх — тое, што і грэцкі арэх (гл. арэх).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

walnut [ˈwɔ:lnʌt] n.

1. грэ́цкі, вало́скі арэ́х;

a shelled walnut грэ́цкі арэ́х без шкарлупі́ны

2. арэ́х; драўні́на арэ́хавага дрэ́ва;

a wallnut cupboad ша́фа з арэ́хавага дрэ́ва

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

грача́ны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да грэчкі. Грачаная салома. // Прыгатаваны з зерня грэчкі; грэцкі ​1. Грачаная мука. Грачаная каша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

grecki

грэчаскі, грэцкі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)