папра́духі
‘вячоркі’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
папра́духі |
| Р. |
папра́дух |
| Д. |
папра́духам |
| В. |
папра́духі |
| Т. |
папра́духамі |
| М. |
папра́духах |
Крыніцы:
nazounik2008.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
посиде́лки этн. вячо́ркі, -рак ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папраду́ха, -і, ДМ -ду́се, мн. -і, -ду́х, ж. (уст.).
1. Жанчына, якая займаецца ручным прадзеннем.
Якая п. пры кудзелі, такое палатно ў белі (з нар.).
2. мн. Вячоркі, якія наладжвала вясковая моладзь, каб папрасці і павесяліцца; попрадкі.
Хадзіць на папрадухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
wieczornica
ж.
1. вячоркі;
2. вечарына; ігрышча
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
наўмы́сна, прысл.
З намерам, свядома. З гэтага дня я ўжо наўмысна пазбягаў сустрэчы з Аксеняй, бадай што ніколі не заходзіў на вячоркі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калаўро́так, ‑тка, м.
Разм. Тое, што і калаўрот (у 1 знач.). Сходзіліся на вячоркі дзяўчаты з прасніцамі і калаўроткамі, а да іх далучаліся хлопцы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вятру́га, ‑і, М ‑рузе, м.
Разм. Моцны, халодны вецер. А ўзімку, калі на вуліцы лютуе вятруга, .. як добра пайсці на вячоркі ці на ігрышча. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вечару́шкі ’вячоркі’ (КТС, Гарэц., Касп.), вечару́шкі ’тс’ (Бяльк.), рус. вечеру́шка, вечёрушки ’вечарынка, размовы, вячоркі’. Беларуска-заходнерускае ўтварэнне (Герд., Пск. гов., 1, 119–28) ад вечар і экспрэсіўнага суф. ‑ух‑а, якое пад уплывам лексемы вячоркі (гл.) стала pluralia tantum. Гл. таксама вечару́ха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кудзе́льніцы ’вячоркі’ (Сцяшк.). Да кудзеля (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Вечаркі, вечарке́ (Сцяшк. МГ), зах.-палес. вычоркы́ ’вечарынка’ (Клім.), укр. паўн. вечіркы, вечу͡орки, вечурки, зах. вечорки ’тс’, рус. сіб. ве́черки, вечерки́ ’вечарынкі’, паўн. вечёрка ’вячоркі’; ’развітальны вечар у маладой, дзявочнік’, польск. wieczorek ’вечарынка’, vʼecurek, vʼecurka ’вечар, калі разам збяруцца і мыюць (бялізну), лушчаць (гарох), скубуць (воўну)’, славац. večierok ’вечар’; ’невялікая вячэрняя забава, урачыстасць з музыкай, танцамі’, балг. вече́рка ’вячоркі’. Відавочна, гэта старое ўтварэнне ад večer‑ і суф. ‑ъkъ, які надае слову адценне памяншальнасці: вячоркі, па сутнасці, адбываліся на працягу не цэлага зімовага вечара, а толькі яго часткі; параўн. тое ж і ў літ. vakarė̃lis ’вечарынка’ — vãkaras ’вечар’. Ужываецца лексема ў множным ліку, таму што вячоркі — шматразовая падзея. Гл. таксама вячоркі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)