выбыццё, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. выбыць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́пісацца, ‑пішуся, ‑пішашся, ‑пішацца; зак.

Выбыць са спісаў, са складу чаго‑н. Выпісацца з дамавой кнігі. □ Больш трох тыдняў прайшло, пакуль Якаву дазволілі выпісацца з бальніцы. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсе́яцца, -се́юся, -се́ешся, -се́ецца; -се́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца пры прасейванні.

Вотруб’е адсеялася ад мукі.

2. перан. Выбыць са складу чаго-н.

Частка студэнтаў адсеялася.

3. Скончыць сяўбу.

Адсеяліся калгасы рана.

|| незак. адсе́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца і адсява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. адсе́йванне, -я, н., адсява́нне, -я, н. і адсе́ў, -се́ву, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адсе́яцца

1. (прасейваючыся аддзяліцца) ábsondern;

2. (выбыць са складу) áusscheiden* vi (s);

3. (закончыць сяўбу) die Áussaat beénden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адсы́пацца, ‑сы́плецца; зак.

1. Высыпацца ў нейкай колькасці (пра што‑н. сыпкае).

2. перан. Разм. Выбыць з ліку, складу каго‑, Чаго‑н.; адсеяцца (у 3 знач.). Выпускнікоў засталося чалавек пяць ці шэсць. Рэшта адсыпаліся. Якімовіч.

3. перан. Разм. Загінуць (пра маладняк птушак і жывёл).

адсыпа́цца ​1, ‑а́ецца; незак.

1. Незак. да адсы́пацца.

2. Зал. да адсыпа́ць ​1.

адсыпа́цца ​2, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца.

Незак. да адаспацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсе́яцца, ‑сеюся, ‑сеемся, ‑сеецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца шляхам прасейвання. Вотруб’е адсеялася ад мукі.

2. Кончыць сяўбу. Платон усміхаецца: «Во адсеемся, тады на цэлы тыдзень вазьму адгул». Асіпенка. // Перастаць сеяць па якой‑н. прычыне. [Корбут:] — Адсеяўся я, Васіль... Цяпер буду сядзець тут на беразе з вудаю... Савіцкі.

3. перан. Выбыць з ліку, складу чаго‑н. [Кавалеўскі:] — Я праглядаў вашы зводкі. У вас адсеялася тысяча семсот чалавек. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

строй¹, -ю, М страі́ і стро́і, мн. страі́, страёў і стро́і, -яў, м.

1. М страі́, мн. страі́, страёў. Шарэнга людзей, а таксама воінская часць, пастроеная радамі; шых, шыхт.

Ісці строем.

Аб’явіць загад перад строем.

2. М страі́, мн. страі́, страёў. Рад прадметаў, размешчаных у адну лінію.

С. бярозак ля дарогі.

3. М стро́і, мн. стро́і, -яў. Суадносіны тонаў па вышыні, якія ўтвараюць пэўную сістэму.

Мажорны, мінорны с.

4. М стро́і, мн. стро́і, -яў. У паэзіі: пабудова паэтычнага твора, яго эмацыянальная афарбоўка.

Асаблівасці паэтычнага строю песень.

◊

Выбыць са строю — стаць непрыгодным для выканання якіх-н. абавязкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́жить​I сов.

1. вы́жыць;

больно́й вы́жил хво́ры вы́жыў;

2. (пробыть некоторое время в тяжёлых условиях) разг. вы́жыць, вы́быць;

◊

вы́жить из ума́ вы́жыць з ро́зуму; (впасть в детство) здзяці́нець.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убы́ть сов.

1. (уменьшиться) зме́ншаць, паме́ншыцца, зме́ншыцца; (о воде) убы́ць, спа́сці; (о луне) убы́ць; (о здоровье, силе) падупа́сці;

2. (выбыть) вы́быць; (отбыть) адбы́ць;

◊

его́, вас не убу́дет з ім, ва́мі нічо́га не ста́нецца (не зро́біцца); см. убыва́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́лецець, ‑лечу, ‑леціш, ‑леціць; зак.

1. Узняўшыся адкуль‑н., паляцець. Птушка вылецела з гнязда. □ З самага крайняга вулля нечакана вылецеў рой. Кулакоўскі. // З’явіцца, паказацца адкуль‑н. у час палёту. Самалёты вылецелі з-за хмары. // Пачаць палёт, адправіцца, адляцець. Самалёт ужо вылецеў з Кіева.

2. З сілай вырвацца, выйсці на паверхню, прастор. Куля вылецела з ствала. Корак вылецеў з бутэлькі. // Імгненна выпасці адкуль‑н., з чаго‑н. Вылецелі шыбы ад выбуху.

3. перан. Імкліва выехаць, выбегчы адкуль‑н. Раптам з-за павароту дарогі вылецелі насустрач.. машыне тры грузавікі. Шамякін. Грыша схапіў кашулю і подскакам вылецеў з пакоя. Пестрак.

4. перан. Разм. Выбыць адкуль‑н. не па свайму жаданню. Вылецець з інстытута. Вылецець са службы.

•••

Вылецець (выскачыць) з галавы (з памяці) — забыцца.

Вылецець кулём (куляю) — тое, што і выскачыць кулём (куляю) (гл. выскачыць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)