◎ Мядзве́джае вушка ’талакнянка звычайная, Arctostaphylos Adans uva-ursi Spreng.’ (гродз., Кіс.), медвежʼе ушко ’дзіванна скіпетрападобная, Verbascum tapsiformeSchrad.’ (жытк., Бейл.). Укр. ведмеже ухо ’дзіванна’, ’шалфей, Salvia L.’, рус. медвежье ухо ’піжма, Tanacetum vulgare L.’, ’дзіванна’, ’ландыш’. Матывацыя: існавала павер’е, што: 1) гэтыя ягады падабаюцца мядзведзям; 2) усе менш каштоўныя расліны і грыбы «аддаюцца» ваўкам, мядзведзям, мышам. Так жа і ў германскіх народаў (Махэк, Jména, 177; РЯШ, 1973, № 1, с. 83).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
со́нейка, ‑а, н.
1. Ласк. да сонца.
2. Разм. Пяшчотная назва любімага чалавека. [Сымон Латушка:] — Ну, добра ж, сонейка-дачушка. Вось зараз я іду да вас! Колас.
•••
За вушка ды на сонейка гл. вушка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязву́хі, ‑ая, ‑ае.
Без вуха, аднавухі; без вушэй. // Без вушка. Бязвухі збан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іго́лачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да іголкі. Іголачнае вушка. Іголачны ўкол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак. (разм.).
1. каго-што. Працягнуць волакам.
2. што. Зацягнуць (нітку ў вушка іголкі).
|| незак. правалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
иго́льный іго́лкавы; см. игла́ 1;
иго́льное у́шко ву́шка іго́лкі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рыжу́ха, ‑і, ДМ ‑жусе, ж.
Разм. Пра вельмі рыжую жанчыну або жывёліну. Ды асабліва ўдалася цялушка — Сама рыжуха, белае вушка. Бічэль-Загнетава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
uszko
uszk|o
н.
1. вушка;
szepnąć na ~o — шапнуць на вушка;
2. вушка;
~o igielne — ігольнае вушка;
3. ~a мн. кул. вушкі;
barszcz z ~ami — боршч з вушкамі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
проу́шина ж., техн. праву́шына, -ны ж.; ву́ха, -ха ср., ву́шка, -ка ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Öse
f -, -n пятля́, ву́шка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)