Івашка Мядзведжае вушка

т. 7, с. 157

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Івашка Мядзведжае вушка (казачны вобраз) 1/509; 5/40

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

◎ Мядзве́джае вушка ’талакнянка звычайная, Arctostaphylos Adans uva-ursi Spreng.’ (гродз., Кіс.), медвежʼе ушко ’дзіванна скіпетрападобная, Verbascum tapsiformeSchrad.’ (жытк., Бейл.). Укр. ведмеже ухо ’дзіванна’, ’шалфей, Salvia L.’, рус. медвежье ухо ’піжма, Tanacetum vulgare L.’, ’дзіванна’, ’ландыш’. Матывацыя: існавала павер’е, што: 1) гэтыя ягады падабаюцца мядзведзям; 2) усе менш каштоўныя расліны і грыбы «аддаюцца» ваўкам, мядзведзям, мышам. Так жа і ў германскіх народаў (Махэк, Jména, 177; РЯШ, 1973, № 1, с. 83).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

со́нейка, ‑а, н.

1. Ласк. да сонца.

2. Разм. Пяшчотная назва любімага чалавека. [Сымон Латушка:] — Ну, добра ж, сонейка-дачушка. Вось зараз я іду да вас! Колас.

•••

За вушка ды на сонейка гл. вушка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязву́хі, ‑ая, ‑ае.

Без вуха, аднавухі; без вушэй. // Без вушка. Бязвухі збан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іго́лачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да іголкі. Іголачнае вушка. Іголачны ўкол.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

правалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак. (разм.).

1. каго-што. Працягнуць волакам.

2. што. Зацягнуць (нітку ў вушка іголкі).

|| незак. правалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

иго́льный іго́лкавы; см. игла́​ 1;

иго́льное у́шко ву́шка іго́лкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рыжу́ха, ‑і, ДМ ‑жусе, ж.

Разм. Пра вельмі рыжую жанчыну або жывёліну. Ды асабліва ўдалася цялушка — Сама рыжуха, белае вушка. Бічэль-Загнетава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Медзвядзюк, гл. Івашка Мядзведжае вушка

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)