Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
траві́цца1, травіцца; незак.
Зал.да травіць 1.
траві́цца2, травіцца; незак.
Зал.да травіць 2.
траві́цца3, травіцца; незак.
1.Спец. Выходзіць вонкі (пра пару, паветра).
2.Зал.да травіць 3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кадзі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Зашыфраваць (зашыфроўваць); паведамленне пэўнымі ўмоўнымі знакамі 1 (кодам). Галай вывеў вонкі доўгую антэну дальняй сувязі, падключыў да рацыі поўную магутнасць акумулятараў і пачаў кадзіраваць тэкст перасцярогі.Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Навоны, навуоны ’пабочны’ (гом., Сержп. Отч., 9). На аснове прыназоўнікавага спалучэння *na иъnъ ’знадворку, вонкі’ (гл. вокі), параўн. балг.навън ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надво́р’е1 ’месца па-за жылымі пабудовамі; дворышча’ (Нас., Яшк., Федар.), параўн. укр.надвірʼя, рус.надворье, польск.nadworze, чэш.nádvoři — усё да надвор ’вонкі, не ў памяшканні’ (месца), гл. двор, надворак.
Надвор’е2 ’чыстае паветра, пагода’ (Нас.), ’надвор’е’ (Сл. ПЗБ, ТС), надворʼя ’надвор’е, пагода’ (Бяльк.), рус.надворье ’тс’. Да надвор ’вонкі, не ў памяшканні’ (стан паветра і інш.), гл. двор.
Надвор’е3 ’медыц. стул’ (ТС). Эўфемізм, да папярэдняга слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нару́жак ’вонкі’ (Ян.). У сувязі з ізаляваным характарам у народнай мове хутчэй за ўсё мясцовае ^тварэнне на базе рус.пару́жу, пару́жи ’звонку’ па тыпу падворак, павопак і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надвор ’падворак’: cèły nadwór (Пятк. 2). Узнікла ў выніку пераасэнсавання і зліцця прыназоўнікавай канструкцыі на двор: ’вонкі, за межы хаты’ > ’прастора па-за хатай’ > ’месца каля хаты, абмежаванае гаспадарчымі пабудовамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́нках ’вунь там’ (Нас.). Форма старога меснага склону ад вунка, вункі (гл. вун); параўн. прыслоўі во́нках ’звонку’ ад во́нка, вонкі, дало́ўках ’унізе’ ад дало́ўкі, дало́ўка і інш. (Карскі 2-3, 77).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
heráus
advво́нкі
~! — выхо́дзь(це)!
von ínnen ~ — знутры́
geráde ~ — наўпро́ст, напрасткі́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БАЗІДЫЯСПО́РА,
спора палавога размнажэння базідыяльных грыбоў. Утвараюцца вонкава па 2—4 на паверхні базідый. Бываюць акруглыя, авальныя або ніткападобна выцягнутыя. Сядзяць на маленькіх шыпападобных вырастах базідыі — стэрыгмах. У адрозненне ад аскаспораў базідыяспоры адшнуроўваюцца ад базідыі вонкі. На адпаведным субстраце базідыяспора прарастае гаплоідным гомакарыятычным міцэліем.