Валмо ’ўпадзіна, паглыбленне’ (Яшк.). Параўн. ст.-польск. wełm ’бездань, вір’. Да *vьl‑, якое знаходзім у рус. волна, літ. vilnis ’хваля’, ням. Welle ’тс’. Падрабязней гл. во́лміна, там жа і літаратура.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узрыўны́ воен., тех. взрывно́й;
~на́я хва́ля — взрывна́я волна́;
~ны́я рабо́ты — взрывны́е рабо́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Во́ўна (БРС, Нас., Бяльк., Касп., Шат.). Рус. во́лна, укр. во́вна, ст.-рус. вълна, польск. wełna, в.-луж. wołma, н.-луж. wałma, чэш., славац. vlna, серб.-харв. ву̏на, славен. vółna, балг. въ́лна, макед. волна. Роднасныя літ. vìlna ’ваўняны волас’, лат. vil̃na ’воўна’, ст.-прус. wilna ’кафтан’, ст.-інд. ū́rṇā ’воўна’, авест. varǝnā, лац. lāna з *vlāna, грэч. λῆνος, λᾱ́νος ’воўна’, магчыма, арм. gełmn ’воўна, лямец’; іншая ступень чаргавання: лац. vellus ’руно’ (Траўтман, 359; Фасмер, 1, 339). Узыходзяць да і.-е. *u̯el‑ ’торгаць, рваць’ (Праабражэнскі, 1, 92; Махэк, LF, 64, 344; БЕР, 206 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ізмы́лішча ’абрывісты бераг, падмыты вадой’ (Касп.); параўн. рус. дыял. измывной (песок) ’вымыўны, які вымываецца вадой’, измывчивая (волна) ’падмываючая бераг, вымываючая пласты’ (Даль). Утворана ад дзеяслова змыць (і‑ мае пратэтычны характар) пры дапамозе суф. ‑лішч‑а, як мачылішча, мачулішча ’месца, дзе мочаць лён’, мучылішча ’катавальня’. Сцяцко, Афікс. наз., 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
захлісну́ць сов., прям., перен. захлестну́ть;
хва́ля ~ну́ла ло́дку — волна́ захлестну́ла ло́дку;
яго́ ра́дасць ~ну́ла — его́ ра́дость захлестну́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
набежа́ть сов., в разн. знач. набе́гчы;
набежа́ла волна́ набе́гла хва́ля;
набежа́ла стра́жа набе́гла ва́рта;
набежи́т пе́ня набяжы́ць пе́ня.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накаці́цца сов., в разн. знач. накати́ться;
бервяно́ ~ці́лася на нагу́ — бревно́ накати́лось на́ ногу;
хва́ля ~ці́лася на бе́раг — волна́ накати́лась на бе́рег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прылі́ць сов., прям., перен. прили́ть;
кроў ~ліла́ да галавы́ — кровь прилила́ к голове́;
хва́ля пяшчо́ты ~ліла́ да сэ́рца — волна́ не́жности прилила́ к се́рдцу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уда́рныйII в разн. знач. (связанный с ударом) уда́рны;
уда́рная волна́ уда́рная хва́ля;
уда́рное буре́ние уда́рнае бурэ́нне;
уда́рная войско́вая гру́ппа уда́рная вайско́вая гру́па;
уда́рные музыка́льные инструме́нты уда́рныя музы́чныя інструме́нты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкаці́цца сов., в разн. знач. откати́ться;
мяч ~ці́ўся ў са́мы кут — мяч откати́лся в са́мый у́гол;
хва́ля ~ці́лася — волна́ откати́лась;
фронт ~ці́ўся на сто кіламе́траў — фронт откати́лся на сто киломе́тров
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)