пацёртасць, ‑і, ж.

1. Стан паводле знач. дзеясл. пацерці.

2. Пашкоджанне, раздражненне верхніх слаёў скуры ад трэння. Пацёртасці на шыі каня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

радыётэлеметры́я, ‑і, ж.

Навука пра спосабы вывучэння на адлегласці з дапамогай радыёсігналаў стану чалавека, уласцівасцей верхніх слаёў атмасферы, касмічнай прасторы і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спіл, ‑у, м.

Месца разрэзу пілой (дрэва, бервяна і пад.). Адзін з верхніх знойдзеных тут зрубаў датуецца па спіле 1318 г. «Помнікі».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вершкаванне ’зрыванне верхніх суквеццяў і падчышчванне ніжняга лісця ў некаторых сельскагаспадарчых культур’ (КТС). Запазычана з рус. літар. вершкование.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

я́рус, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Рад гарызантальнага размяшчэння прадметаў адзін над другім.

Дошкі складзены ў пяць ярусаў.

2. Адзін з сярэдніх або верхніх паверхаў у глядзельнай зале.

Ложа другога яруса.

3. Рыбалоўная снасць у выглядзе доўгай вяроўкі з кручкамі (спец.).

4. Пласт зямной кары (спец.).

|| прым. я́русны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плутон,

магматычны масіў у верхніх слаях зямной кары.

т. 12, с. 436

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

геатэкто́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Раздзел геалогіі, які вывучае структуру, рухі, дэфармацыі і развіццё верхніх цвёрдых слаёў Зямлі ў сувязі з развіццём Зямлі наогул.

[Ад грэч. gē — зямля і tektónika — будаўніцтва.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шо́лудзі, ‑яў; адз. няма.

1. Заразнае скурнае захворванне, пры якім на скуры пад валасамі з’яўляюцца гнойныя струпы. // Струпы, сып.

2. Заразнае захворванне раслін, у выніку якога адбываецца пашкоджанне верхніх тканак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сця́гень ’сувязь загнутых верхніх частак палазоў з пярэднімі капыламі’ (ПСл). Ад сцягнуць, параўн. іншыя назвы той жа дэталі сцягі, усцяглі (гл.) ’планка, што ідзе ад галоўкі саней да першага капыла’ (Маслен.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Іспо́дка, звычайна мн. іспо́дкі ’вязаныя рукавіцы’ (Нас., Касп., Бяльк.), іспо́дка, іспо́тка ’рукавіца’ (Гарэц., Мат. Маг., Сл. паўн.-зах.; дзісн., Нар. сл., 113), іспо́тка ’рукавіца з адным пальцам’ (докш., Янк. Мат., 72; ДАБМ, к. 333). У рускіх гаворках испо́дка́ ’вязаная рукавіца, якая звычайна надзяваецца падыспад другой — скураной рукавіцы’. Ст.-рус. исподки ’ніжнія рукавіцы, панчохі, якія надзяваюцца падыспад другіх (верхніх)’ адзначана з XVI ст. Назва звязана з тым, што ісподкі надзяваюцца падыспад другіх (верхніх) рукавіц, пашытых звычайна са скуры ці аўчыны (гл. Груцо, Бел. мова, 1965, 130). Кандэнсат словазлучэння ісподнія рукавіцы. Гл. ісподні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)