ва́лак
‘валік’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ва́лак |
ва́лкі |
| Р. |
ва́лка |
ва́лкаў |
| Д. |
ва́лку |
ва́лкам |
| В. |
ва́лак |
ва́лкі |
| Т. |
ва́лкам |
ва́лкамі |
| М. |
ва́лку |
ва́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вале́нне ср.
1. ва́лка ж., валя́ние;
2. ва́лка ж., валя́ние, ува́лка ж., битьё, ката́ние;
1, 2 см. валі́ць III
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Валва́ ’хваля, вадзяны грэбень, падняты ветрам’ (Яшк.). З валка з асіміляцыяй в‑н > в‑в.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́льчыць ’змагацца, біцца, ваяваць’ (КЭС). З польск. walczyć (Жураўскі, SOr, 1961, 40; Булыка, Запазыч., 55; Кюнэ, Poln., 113). Гл. валка 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЛЮ́МІНГ-СЛЯ́БІНГ,
камбінаваны пракатны стан для абціскання буйных (да 40 т) стальных зліткаў на загатоўкі квадратнага (блюмы) ці прамавугольнага (слябы) сячэння. У параўнанні з блюмінгам мае большую вышыню пад’ёму верхняга валка (да 2130 мм) і даўжыню рабочай часткі (да 3505 мм).
т. 3, с. 198
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Валі́ць 1 ’прымушаць упасці, перакульваць’ (БРС). Рус. валить, укр. валити, польск. walić, в.-луж. walić, н.-луж. waliś ’круціць’, чэш. valiti ’каціць’, славац. váľať ’валіць (дрэва)’, балг. ва́лям, макед. валка ’валяць, катаць’, серб.-харв. ва́лјати, славен. valíti, ст.-слав. валити. І.‑е. паралелі: літ. võlioti ’катаць’, лат. uolît ’катаць, круціць’, ст.-інд. válati ’ён круціцца, паварочваецца’, ст.-в.-ням. wuolên ’качаць’, лац. volvo ’катаю, кручу’, грэч. ἐλύω ’катаю, закручваю’. Гл. вал 2 у Фасмера, 1, 268. Параўн. Шанскі, 1, В, 12; Брукнер, 599–600; БЕР, 1, 116–117; Скок, 3, 562–563.
Валі́ць 2 ’вырабляць з воўны’ (Бяльк.); ’качаць, збіваць сукно’ (КЭС), валка (тканіны) (КТС). Да валіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выва́льванне I ср.
1. выва́ливание, вы́валка ж.;
2. выкла́дывание; высыпа́ние, вы́сыпка ж.;
3. разг. высо́вывание;
1-3 см. выва́льваць I
выва́льванне II ср. выва́ливание, валя́ние, ва́лка ж.; см. выва́льваць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВІЛКС
(Vilks) Эвалд (сапр. Лаціс; 8.2.1923, г. Валка, Латвія — 21.12.1976),
латышскі пісьменнік. Друкаваўся з 1941. Першы зб. «Людзі адной праўды» (1949) пра падзеі Вял. Айч. вайны. У зб-ках апавяданняў «У асеннія дні» (1955, Дзярж. прэмія Латвіі 1957), «Зялёнае дрэва» (1960), «З-за мінуты спазнення» (1961), «Дзікун» (1968), «Добры знаёмы» (1973) і інш. праблемы сучаснасці, характары людзей працы, карціны роднай прыроды. Яго творы вызначаюцца паглыбленым раскрыццём сац. вытокаў псіхалогіі чалавека. На бел. мову асобныя творы Вілкса пераклаў М.Арочка.
Тв.:
Raksti. Sēj. 1—5. Riga, 1982—86;
Бел. пер. — Чалавек нарадзіўся. Мн., 1961.
т. 4, с. 170
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
спуска́нне ср.
1. в разн. знач. спуска́ние; опуска́ние;
2. разг. ва́лка ж.;
3. сба́вка ж.;
4. спуска́ние, све́шивание;
5. перен. спуск м.; проще́ние;
6. стол. фугова́ние; подго́нка ж.; приго́нка ж.;
7. испуска́ние;
1-7 см. спуска́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БУРАКАЎБО́РАЧНАЯ МАШЫ́НА.
Бываюць паўнавясныя, навясныя, самаходныя, шасцірадковыя (замежныя — 1—6-радковыя). На Беларусі ў асн. выкарыстоўваюцца самаходныя буракаўборачныя машыны для цукр. буракоў КС-6Б(В) (г. Цярнопаль, Украіна), прычапныя для цукровых і кармавых буракоў МКП-6 («Лідсельмаш») і ўборачны комплекс для цукр. буракоў у складзе буракаўборачнай машыны КСН-6 і падборшчыка-пагрузчыка ППК-6 («Гомсельмаш»).
Машына МКП-6 падкопвае карані буракоў з папярэдне абрэзаным бацвіннем (яно падаецца ў трактарны прычэп або раскідваецца па полі), выбірае іх з глебы, загружае ў трансп. сродак, які ідзе побач. Буракаўборачная машына КСН-6 зразае бацвінне, выкопвае карані і ўкладвае іх у валок. Буракі з валка падбіраюцца тэхнал. пагрузчыкам ППК-6. Прадукцыйнасць МКП-6 да 1 га/гадз, уборачнага комплексу да 1,3 га/гадз.
Г.Г.Маркевіч.
т. 3, с. 342
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)