Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ана́рхія, ‑і, ж.
Такі стан грамадства, калі няма арганізаванай улады, законаў, абавязковых нормаў паводзін. // Адсутнасць планавай арганізацыі. Анархія вытворчасці.//Разм.Безуладдзе; беспарадак; хаос. [Бярозін:] У яго [Дулебы] зоне ўсе камбрыгі падпарадкоўваюцца яму, усякая анархія будзе строга карацца.Шчарбатаў.
[Грэч. anarchia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ана́рхія
(гр. anarchia = безуладдзе)
1) адсутнасць кіраўніцтва, безуладдзе;
2) перан. адсутнасць арганізаванасці, бяспланавасць, стыхійнасць (напр. а. вытворчасці).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ана́рхія
(гр. anarchia)
1) адсутнасць кіраўніцтва, безуладдзе;
2) перан. адсутнасць арганізаванасці, бяспланавасць, стыхійнасць (напр. а. вытворчасці).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
bezkrólewie
н.
1. міжцарства;
2.перан.безуладдзе; анархія
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
bezrząd, ~u
м.уст. адсутнасць улады, безуладдзе, анархія; беспарадак
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
nierząd, ~u
м.
1. распуста; разбэшчанасць; прастытуцыя;
2.безуладдзе; анархія
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
анархі́зм
(фр. anarchisme, ад гр. anarchia = безуладдзе)
1) грамадска-палітычная плынь, якая адмаўляе ўсякую дзяржаўную ўладу і прапаведуе неабмежаваную свабоду асобы;
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АНАРХІ́ЗМ
(ад грэч. anarchia безуладдзе),
ідэалогія, грамадска-паліт. плынь у рэв. руху, мэта якой — вызваленне асобы ад паліт., эканам. і духоўнай улады. У тэарэт. адносінах не мае адзінай, лагічна паслядоўнай канцэпцыі. Асобныя ідэі анархізму існавалі яшчэ ў антычнай філасофіі (Платон, стоікі), атрымалі развіццё ў ідэалогіі гусізму, творах франц. асветнікаў і асабліва грамадска-паліт. дзеячаў 19 ст.: М.Штырнера, П.Прудона, М.Бакуніна, П.Крапоткіна і інш.Сац.-філас. аснова анархізму — індывідуалізм, суб’ектывізм і валюнтарызм. Анархізм негатыўна ставіцца да дзяржавы як сац. ін-та, замяняе дзяржаву абшчынай, у якой рэалізуецца свабода асобы. Як грамадска-паліт. плынь аформіўся ў 1840—70-я г. ў Зах. Еўропе. У Расіі ідэі анархізму ўспрынялі народнікі (гл.Народніцтва). У пач. 20 ст. анархізм атрымаў новае развіццё. У 1903—05 на Беларусі групоўкі анархістаў існавалі ў Баранавічах, Брэсце, Гродне і інш., у 1917—20 — у Віцебску, Гомелі, Мінску. Іх дзейнасці ўласцівы рэв. нецярпімасць, авантурызм, хістанні ад супрацоўніцтва з Саветамі да антысав. выступленняў. Пасля 2-й сусв. вайны анархізм выступае пераважна ў форме неаанархізму (анарха-сіндыкалізм, анарха-калектывізм, анарха-камунізм, трацкізм, мааізм і г.д.). Дзейнасць анархістаў праявілася ў гады грамадзянскай вайны (гл.Махно). Ідэі анархізму ўплываюць на погляды «новых левых», «зялёных», «левых радыкалаў», прыхільнікаў альтэрнатыўных рухаў і інш.