фізіялагічны механізм, які рэгулюе абмен рэчываў паміж крывёй, спіннамазгавой вадкасцю і мозгам, ахоўвае нейроны ад антыгенаў; адзін з відаў гістагематычных бар’ераў. Паняцце ўвялі сав. фізіёлаг Л.С.Штэрн і швейц. вучоны Р.Гацье (1921). Гематаэнцэфалічны баре’ер ажыццяўляе таксама ахоўныя функцыі, перашкаджае пранікненню ў ц. н. с. некат. уведзеных у кроў чужародных рэчываў або прадуктаў парушанага абмену рэчываў. Ад пранікальнасці гематаэнцыфалічнага бар’ера залежыць стан нерв. клетак галаўнога і спіннога мозга. Праз розныя ўчасткі гематаэнцыфалічнага бар’ера з крыві ў ц. н. с. пранікаюць розныя рэчывы, неабходныя для жыўлення і дзейнасці нерв. утварэнняў. Гематаэнцыфалічны бар’ер можа перашкаджаць пранікненню ў ц. н. с. ўведзеных у кроў лекаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІ́СТА-ГЕМАТЫ́ЧНЫ БАР’Е́Р,
комплекс структур і фізіял. механізмаў, якія рэгулююць абменныя працэсы паміж крывёй і тканкамі, забяспечваюць адноснае пастаянства саставу, фізіка-хім. уласцівасцей непасрэднага пажыўнага асяроддзя органа і клеткі. Тэрмін увёў сав. фізіёлаг Л.С.Штэрн у 1929. Структурная аснова гіста-гематычнага бар’ера — сценка капіляраў, элементаў злучальнай тканкі і інш.спец. тканкавых элементаў. Гіста-гематычны бар’ер органа вызначае яго функцыян. стан, здольнасць процістаяць шкодным уплывам, перашкаджае пераходу чужародных рэчываў з крыві ў тканкі (ахоўная функцыя), рэгулюе паступленне да клетак з крыві рэчываў, неабходных для жыццядзейнасці органаў і тканак, вывядзенне прадуктаў абмену. Функцыі гіста-гематычнага бар’ера мяняюцца ў залежнасці ад узросту, нерв. і гарманальных уплываў і інш.Гл. таксама Бар’ерная функцыя, Гемата-энцэфалічны бар’ер.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
барье́рв разн. знач.бар’е́р, -ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́мпа, -ы, ж. (спец.).
1. Невысокі бар’ер уздоўж авансцэны, які прыкрывае ад гледачоў прыборы для асвятлення сцэны.
2. Асвятляльная апаратура, якая змяшчаецца за такім бар’ерам.
Агні рампы.
|| прым.ра́мпавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
sound barrier[ˈsaʊndˌbæriə]n.phys. гукавы́бар’е́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
звуково́й гукавы́;
звуково́й соста́в гукавы́ склад;
звуково́й барье́р гукавы́бар’е́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
sonic[ˈsɒnɪk]adj. гукавы́, акусты́чны;
a sonic barrier гукавы́бар’е́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
bariera
ж.
1.бар’ер; перагародка;
bariera podnoszona — шлагбаўм;
2.перан.бар’ер; перашкода;
bariera językowa — моўны бар’ер;
bariera dźwiękowa (dźwięku) фіз. гукавы бар’ер
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ра́мпа, ‑ы, ж.
Невысокі бар’ер уздоўж авансцэны, які прыкрывае ад гледачоў прыборы для асвятлення сцэны. Рассунуўшы машастовую заслону, перад рампай узнік канферансье.Мікуліч.// Асвятляльная апаратура, якая змяшчаецца за такім бар’ерам. Агні рампы.
[Фр. rempe.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
barrier
[ˈbæriər]1.
n.
1) бар’е́р -а m.; заста́ва, перашко́да, замі́нка f.
2) бар’е́р на ста́рце
2.
v.t.
адгараджа́ць бар’е́рам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)