рыць, ры́ю, ры́еш, ры́е; ры́ты; незак., што.
1. Капаць, раскопваць рыхлае, сыпкае (лычом, рылам); капаючы, даставаць з зямлі, вырываць.
Свіння рые пожню.
Дзік рые бульбу.
2. Вымаючы зямлю, рабіць паглыбленне (пра жывёл).
Барсук рые нару.
|| зак. вы́рыць, -рыю, -рыеш, -рые; -рыты.
В. нару.
|| наз. рыццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Барс 1 ’барс’. Рус. барс (з XVI ст.), укр. барс (з XVIII ст.). Запазычанне з цюрк. bars, pars ’тыгр, пантэра, рысь’. Фасмер, 1, 128 (там і літ.); Шанскі, 1, Б, 48.
Барс 2 ’барсук’ (Інстр. II). Відавочна, форма, што ўзнікла скарачэннем з барсу́к (гл.). Такая ж самая з’ява і ў літ. мове, дзе barsas ’тс’ < bars(i)ùkas (гл. Фрэнкель, 1, 35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экскрэме́нты, ‑аў; адз. няма.
Спец. Ператраўленая ежа (кал, мача). Нярэдка адзін з адноркаў іграе ролю «прыбіральні». У ім барсук складвае свае экскрэменты і засыпае іх пяском. «Беларусь».
[Лац. excrementum — выдзяленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jaźwiec
м. заал. барсук (Meles meles L.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
borsuk
м. заал. барсук (Meles meles L.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Ліля́к ’барсук, Meies meles’ (Дразд.). Названы імем птушкі казадоя паводле падабенства буравата-шэрым колерам. Да ляляк (гл.). Параўн. таксама чэш. lilek ’красаўка, Atropa belladonna’, кветкі якой маюць шэра-жоўты колер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куні́цавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да куніцы. // Зроблены з футра куніцы. Куніцавая шапка.
2. у знач. наз. куні́цавыя, ‑ых. Сямейства млекакормячых драпежных жывёл, да якога адносяцца барсук, гарнастай, куніца і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
badger
[ˈbædʒər]
1.
n.
1) барсу́к -а́ m.
2) барсуко́вае фу́тра
3) мяккі́ пэ́ндзаль з барсуко́вае шэ́рсьці
2.
v.t.
1) дражні́ць, дакуча́ць, назаля́ць
2) му́чыць, заму́чваць (пыта́ньнямі ці про́сьбамі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гетэратэ́рмны
(ад гетэра- + -тэрмны);
г-ыя жывёлы — група жывёл, у якіх перыяды пастаяннай тэмпературы цела зменьваюцца перыядамі значных яе ваганняў у залежнасці ад змен тэмпературы знешняга асяроддзя (напр. вожык, барсук, хамяк).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
галаля́дзь Сукаватае дрэва; месца ў ствале сасны, адкуль расце некалькі сукоў, найчасцей чатыры (Тал. Мядзв.). Тое ж барсу́к, ві́лкі, рага́ль, барсу́чча, балбу́чча (Слаўг.), ві́лы (Шчуч.), рало (Ст.-дар.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)