падчарня́ць
‘ачарніць што-небудзь, каго-небудзь, пафарбаваць у чорны колер’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падчарня́ю |
падчарня́ем |
| 2-я ас. |
падчарня́еш |
падчарня́еце |
| 3-я ас. |
падчарня́е |
падчарня́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падчарня́ў |
падчарня́лі |
| ж. |
падчарня́ла |
| н. |
падчарня́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падчарня́й |
падчарня́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
падчарня́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыгу́дзіць
‘крыху ачарніць, зняславіць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыгу́джу |
прыгу́дзім |
| 2-я ас. |
прыгу́дзіш |
прыгу́дзіце |
| 3-я ас. |
прыгу́дзіць |
прыгу́дзяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыгу́дзіў |
прыгу́дзілі |
| ж. |
прыгу́дзіла |
| н. |
прыгу́дзіла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыгу́дзь |
прыгу́дзьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыгу́дзіўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
oszkalować
зак. зняславіць, ачарніць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
oczernić
зак. ачарніць, абгаварыць, абняславіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ачэ́рнены
1. окра́шенный в чёрный цвет;
2. перен. очернённый;
1, 2 см. ачарні́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
затапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.
1. што. Топчучы, зараўняць або ўціснуць што-н., прыціснуць.
З. сляды.
З. сцізорык у зямлю.
З. каго-н. у гразь (перан.: зняславіць, ачарніць; разм.).
2. каго (што). Топчучы, задушыць, забіць.
Конь затаптаў шчаня.
3. што. Забрудзіць слядамі (разм.).
З. падлогу.
|| незак. зато́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
знясла́віць, ‑слаўлю, ‑славіш, ‑славіць; зак., каго-што.
Распаўсюдзіць благія чуткі пра каго‑, што‑н.; зганьбіць, ачарніць. — Два гады кіраваў, стараўся, гаспадарку ладзіў, пра рэпутацыю дбаў, а тут ушчалося напасце. Зняславілі, зганьбілі, раскрытыкавалі... Быкаў. Яго, лепшага брыгадзіра, знялі з пасады, зняславілі на ўвесь калгас ды яшчэ ў раённай газеце распісалі. Б. Стральцоў. // Сваімі паводзінамі, учынкамі пазбавіць добрага імя; абняславіць. — Я табе аддала ўсё. А ты... зняславіў, насмяяўся... З дзіцем хочаш пакінуць? Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
obgadać
зак.
1. абгаварыць, ачарніць каго, напляткарыць пра каго;
2. разм. абмеркаваць, абгаварыць;
obgadać sprawę — абмеркаваць справу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
затапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., каго-што.
1. Ездзячы, ходзячы, прымяць падэшвамі, капытамі; патаптаць. Затаптаць снег. Затаптаць траву. // Топчучы, зацерці, зраўняць, зрабіць непрыкметным. Затаптаць след. Затаптаць лінію на пяску. // Задушыць, раздушыць, стаўшы нагамі, капытамі. — Петро! Бяры на плечы адну дзяўчынку, а я другую, а то затопчуць. Маўр.
2. Топчучы, наступіўшы, патушыць агонь на чым‑н. Затаптаць папяросу. □ Домна схапіла з прыпечку лучыну і затаптала агонь. Лобан.
3. Топчучы, уціснуць, умяць у пясок, зямлю і інш. — Выхапіў асілак Дубавік свой востры меч і адсек цмоку ўсе тры галавы. Дзве галавы ў дрыгву затаптаў, а трэцюю на меч уссадзіў. Якімовіч.
4. Разм. Забрудзіць слядамі. Затаптаць падлогу.
•••
Затаптаць у гразь каго-што — зняславіць, ачарніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што чым.
Кідаючы што‑н., запоўніць (адтуліну, яму і пад.) або пакрыць, засыпаць зверху. Закідаць яму ламаччам. Закідаць разору зямлёй. □ Калі дома скідалі сена ў адрынку, [Юзік] не ўцярпеў, набраў велізарны ахапак і, быццам незнарок, закідаў ім Шуру, збіўшы з ног. Крапіва. // Кінуць у вялікай колькасці на каго‑, што‑н. Закідаць артыста кветкамі. Закідаць танкі гранатамі. // перан. Накіраваць каму‑н. што‑н. у вялікай колькасці. Закідаць прамоўцу пытаннямі.
•••
Закідаць граззю каго — несправядліва абвінаваціць; абняславіць, ачарніць.
Закідаць каменнем каго — асудзіўшы за што‑н., не прызнаць сваім, адвергнуць.
Закідаць шапкамі — лёгка і хутка перамагчы, падолець каго‑н.
закіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; незак.
1. Незак. да закінуць.
2. перан. Разм. Намякаць на што‑н. [Кацярына:] Не ўгаварвай, я ведаю, куды ты закідаеш. Крапіва.
•••
Закідаць вуду куды — тое, што і закідаць (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)