алма́з

(тат. almas < ар. älmās, ад гр. adamas = адамант)

1) мінерал, крыштальная кубічная мадыфікацыя самароднага чыстага вугляроду; каштоўны празрысты камень незвычайнай цвёрдасці;

2) тонкі асколак такога каменя ў аправе для рэзання шкла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Алмаз сінтэтычны 1/260; 3/172

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

бо́рт

‘алмаз’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. бо́рт
Р. бо́рту
Д. бо́рту
В. бо́рт
Т. бо́ртам
М. бо́рце

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дыяме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Алмаз, брыльянт.

2. Назва аднаго з дробных шрыфтоў.

|| прым. дыяме́нтавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брылья́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Каштоўны камень: агранены і адшліфаваны алмаз.

|| прым. брылья́нтавы, -ая, -ае.

◊

Брыльянтавае вяселле — шасцідзесяцігоддзе шлюбнага жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брылья́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Агранёны і адшліфаваны асобым спосабам алмаз (ужываецца як упрыгожвае). [Антон Максімавіч:] — Памятай, алмаз трэба доўга шліфаваць, каб ён стаў брыльянтам. Рамановіч.

[Фр. brillant.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

glasscutter [ˈglɑ:sˌkʌtə] n.

1. шкляр

2. разе́ц, алма́з

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Дыямент, гл. Алмаз

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

АБРАЗІ́ЎНЫЯ МАТЭРЫЯ́ЛЫ, абразівы,

прыродныя ці штучныя матэрыялы павышанай цвёрдасці, якія выкарыстоўваюцца для абразіўнай апрацоўкі і вырабу абразіўных інструментаў. Да прыродных абразіўных матэрыялаў адносяцца алмаз, граніт, кварц, карунд, крэмень, наждак; да штучных — электракарунд, карбід крэмнію, карбід бору, кубічны нітрыд бору (эльбор, кубаніт), штучны алмаз (мае значна большую цвёрдасць, стабільнасць уласцівасцяў, інш. высокія тэхнал. якасці). Мікрацвёрдасць абразіўных матэрыялаў ад 18—26 ГПа (электракарунд) да 100 ГПа (сінт. алмаз), іх трываласць на сцісканне адпаведна ад 760 да 2000 МПа.

т. 1, с. 36

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

грані́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што.

Рабіць грані (у 2 знач.) на чым‑н. шляхам рэзкі, абточвання і шліфоўкі. Граніць алмаз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)