амано́ліз

(ад амоній + -ліз)

абменны працэс у арганічных злучэннях пры ўзаемадзеянні з аміякам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ба́ртэр

(англ. barter)

натуральны абмен аднаго тавару або паслугі на другі тавар або паслугу; абменны гандаль.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ба́ртэр

(англ. barter)

натуральны абмен аднаго тавару або паслугі на іншы тавар або паслугу; абменны гандаль.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

камбія́льны

(ад н.-лац. cambium = абмен, змена)

абменны, зменны;

к-ыя клеткі — клеткі, якія пастаянна абнаўляюць тканку ў чалавека і жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

zamienny

zamienn|y

1. абменны, менавы;

handel zamienny — менавы гандаль;

2. заменны;

części ~е — запасныя часткі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АЦЫДО́З

(ад лац. acidus кіслы),

парушэнне кіслотна-шчолачнай раўнавагі ў арганізме, якое характарызуецца абсалютным або адносным лішкам кіслот. Часцей узнікае абменны, або нягазавы, ацыдоз пры вял. колькасці ў арганізме нелятучых кіслот (пры некаторых захворваннях печані, нырак, дыябеце) ці пры страце шчолачных злучэнняў (пры працяглай ірвоце, паносе). Дыхальны, або газавы, ацыдоз узнікае пры затрымцы вуглякіслага газу лёгкімі (прыступ астмы, цяжкая задышка). Адрозніваюць кампенсаваны ацыдоз, калі назіраецца зніжэнне шчолачнай рэакцыі крыві і тканак без значнага павышэння іх кіслотнасці, і некампенсаваны, пры якім кіслотнасць значна павышаецца. Лячэнне: ліквідацыя прычыны ўзнікнення ацыдозу, а таксама выкарыстанне соды і шчолачнай мінер. Вады.

т. 2, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

wymienny

wymienn|y

1. абменны, менавы;

wartość ~a эк. менавая вартасць;

2. замяняльны; зменны;

części ~e тэх. зменныя часткі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

exchange​1 [ɪksˈtʃeɪndʒ] n.

1. абме́н;

an exchange of ideas абме́н ду́мкамі;

trade and cultural exchanges with other countries гандлёвыя і культу́рныя абме́ны з і́ншымі краі́намі;

in exchange for узаме́н;

exchange rate/rate of exchange абме́нны курс;

currency exchange абме́н валю́ты

2. бі́ржа;

the London stock exchange Ло́нданская фо́ндавая бі́ржа

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

rate​1 [reɪt] n.

1. но́рма; паме́р;

birth rate нараджа́льнасць;

crime rate пака́зчык злачы́ннасці

2. ста́ўка, тары́ф; та́кса

3. ху́ткасць; тэмп;

the rate of growth тэмп ро́сту

4. finance курс;

the rate of exchange валю́тны курс; абме́нны курс;

dollar rate курс до́лара

♦

at any rate infml ва ўся́кім ра́зе

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГА́ЙЗЕНБЕРГ, Гейзенберг (Heisenberg) Вернер Карл (5.12.1901, г. Вюрцбург, Германія — 1.2.1976), нямецкі фізік-тэарэтык, адзін з заснавальнікаў квантавай механікі. Скончыў Мюнхенскі (1923) і Гётынгенскі (1924) ун-ты. Праф. Лейпцыгскага (з 1927), Берлінскага (з 1941), Гётынгенскага (з 1946), Мюнхенскага (з 1958) ун-таў. З 1941 дырэктар Ін-та фізікі кайзера Вільгельма, з 1948 — Фіз. ін-та, з 1958 — Ін-та фізікі і астрафізікі. Навук. працы па квантавай механіцы, квантавай электрадынаміцы, ядз. фізіцы, фізіцы элементарных часціц, адзінай тэорыі поля. Прапанаваў матрычны варыянт квантавай механікі (1925), сфармуляваў прынцып неазначальнасці (1927), увёў канцэпцыю матрыцы рассеяння (1943). Высветліў прыроду ферамагнетызму, растлумачыў абменны характар ядз. сіл. Нобелеўская прэмія 1932.

Тв.:

Рус. пер. — Теория атомного ядра. М., 1953;

Философские проблемы атомной физики. М., 1953;

Введение в единую полевую теорию элементарных частиц. М., 1968.

т. 4, с. 439

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)