сцярпе́цца, сцерпіцца; зак., з чым і без дап.
Звыкнуцца, змірыцца з чым‑н.; прыцярпецца да чаго‑н. Калі чалавека спасцігне гора адзін раз — ён востра ўспамінае яго. Калі ж яно прыходзіць занадта часта, ён ужо сцерпіцца з ім. Новікаў. Колькі разоў [Васіль], асабліва ў пачатку — пакуль не прывык, не сцярпеўся трохі — успамінаў з жалем Ганну. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тапту́ха, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
1. Разм. Жан. да таптун.
2. Адзін з відаў рыбалоўнай сеткі. У Куранях ракі .. не было, і снасць тут у людзей трымалася свая, балотная: лазовыя баўтухі, лазовыя таптухі, венцяры... Мележ. Калісьці ж вось тут у лазе Таптухі мы ставілі самі, Ішлі асцярожна ў вадзе. Нясмела тапталі нагамі. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
у́рна, ‑ы, ж.
1. Пасудзіна для захавання праху нябожчыкаў.
2. Скрынка з вузкай адтулінай для апускання выбарчых бюлетэняў. Адзін за адным падыходзяць да выбарчых урнаў рабочыя, інжынеры, прадстаўнікі інтэлігенцыі. «Звязда».
3. Пасудзіна для акуркаў, смецця на вуліцах, у грамадскіх памяшканнях. Кінуўшы недакураную папяросу ў урну, якая стаяла ў кутку, Дзімін таропка падышоў да Міхала. Карпаў.
[Лац. urna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціка́віцца, ‑каўлюся, ‑кавішся, ‑кавіцца; незак., кім-чым.
1. Імкнуцца атрымаць звесткі аб кім‑, чым‑н., даведацца пра каго‑, што‑н. Цэнтральны штаб партызанскага руху вельмі цікавіўся справамі ў акупіраваным Мінску. Карпаў.
2. Разм. Захапляцца кім‑, чым‑н., імкнуцца да каго‑, чаго‑н. Цікавіцца тэатрам. □ Дзяўчатамі .. [Адам] не цікавіўся. Усе яны здаваліся яму на адзін твар. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шраці́на, ‑ы, ж.
1. Адзін шарык шроту. Спачатку я ачысціў рану ад гною, дастаў пінцэтам некалькі шрацін, потым прысылаў рану стрэптацыдам і завязаў бінтам. Пальчэўскі.
2. Пра тое, што сваім знешнім выглядам і ўласцівасцямі нагадвае такі шарык. А хмара неба заняла, І лівень з градам хлынуў. Нібы адлітыя са шкла, Сякуць у твар шраціны. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маза́іка
(фр. mosaïque, ад іт. mosaico)
1) узор або малюнак з рознакаляровых кавалачкаў шкла, каменьчыкаў, керамічных плітак, шчыльна падагнаных адзін да аднаго;
2) майстэрства рабіць такія ўзоры і малюнкі (напр. майстар мазаікі);
3) перан. злучэнне разнародных элементаў, стракатая сумесь (напр. м. жыцця).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
секу́нда ж.
1. (единица времени) секу́нда, -ды ж.;
2. (часть минуты — градуса) секу́нда, -ды ж.;
3. муз. секу́нда, -ды ж.;
4. перен. (очень недолго) хвілі́на, -ны ж., хвілі́нка, -кі ж.; адзі́н мо́мант;
сию́ секу́нду за́раз, за́раз жа;
одну́ секу́нду адну́ хвілі́ну (хвілі́нку).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
согна́ть сов.
1. в разн. знач. сагна́ць, мног. пазганя́ць;
согна́ть с ме́ста сагна́ць з ме́сца;
согна́ть скот в оди́н двор сагна́ць (пазганя́ць) жывёлу ў адзі́н двор;
согна́ть борода́вку сагна́ць баро́даўку;
2. (прогнать) разг. прагна́ць, мног. папраганя́ць;
согна́ть со слу́жбы прагна́ць са слу́жбы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тэра́са, ‑ы, ж.
1. Гарызантальная або некалькі нахіленая пляцоўка, якая ўтварае ўступ, часам зробленая штучна (для пракладкі дарог, стварэння архітэктурнага ансамбля і пад.). Там, дзе выразна выступае высокая пясчаная рачная тэраса, пралягае паласа сасновых бароў. Гавеман.
2. звычайна мн. (тэра́сы, ‑рас). Спец. Гарызантальныя або некалькі нахіленыя ўступы паверхні зямлі (на схілах гор, рачных далін і на ўзбярэжжы азёр і мораў), размешчаныя адзін над адным. [Балотаўтварэнне] шырока распаўсюдзілася на згладжаныя бяссточныя водападзелы і надпоймавыя тэрасы. «Беларусь». Дрэмле Ялта, па крутых тэрасах Льецца вішань белы вадаспад. Танк. Рачныя даліны ў нізінах даволі шырокія і маюць тэрасы. Прырода Беларусі.
3. у знач. прысл. тэра́самі. У выглядзе ўступаў, прыступкаў, размешчаных адзін над адным. Насупраць бальніцы, на схіле ўзгорка, быў разбіты малады парк, што тэрасамі спускаўся да Першамайскай вуліцы. Карпаў. У сярэдзіне гары тэрасамі — адзін над другім — павінны былі прайсці тры тунелі. Даніленка.
4. Летняя прыбудова да дома ў выглядзе пляцоўкі са страхой на слупах. З тэрасы кафэ, куды мы падняліся па прыступках, адкрываецца цудоўны від па Карфагенскі заліў. В. Вольскі. Спіны ў хлопцаў блішчаць, і .. [Антон] вядзе сваіх сыноў за рукі да хаты, і ўзыходзіць на тэрасу, дзе ўжо накрыты стол, і на стале іх чакае сняданак, і Тося разлівае па кеартах малако... Савіцкі.
[Фр. terrasse.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гідро́ідныя
(ад гр. hydra = вадзяная змяя + -оід)
падклас водных кішачнаполасцевых жывёл класа гідразояў, аб’ядноўвае як адзіночных паліпаў і медуз, так і калоніі паліпаў; жывуць пераважна ў акіянах і морах; на Беларусі трапляецца адзін від — гідра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)