шрот, ‑у, М шроце, м.

1. зб. Дробныя свінцовыя шарыкі, якія разам з порахам служаць зарадам для паляўнічых стрэльб. Дазвол далі Грыгору паляваць у графскіх лясах, яшчэ і пораху і шроту выдалі. Колас. У стрэльбе быў добры зарад шроту. Корбан.

2. зб. Спец. Адходы пасля выціскання алею з насення алейных раслін, якія ідуць на корм жывёле.

3. перан. Пра тое, што сваім знешнім выглядам і ўласцівасцямі нагадвае такія шарыкі. Вадзяны шрот сыпаўся нам на шапкі, на целагрэйкі, сек па каленях. Ермаловіч. Нясуць калгаснікі на рынак Лясоў багатыя дары — Маліну, зорныя суніцы, Тугіх парэчак шрот буйны. Жычка.

[Ням. Schrot.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

што́пар, ‑а, м.

1. Тонкі завостраны з аднаго канца шрубападобны металічны стрыжань з ручкай, які служыць для адкаркоўвання бутэлек. У траве пад акном .. [дзед] знайшоў складаны ножык на два лязы са штопарам і шылам. Курто.

2. У авіяцыі — адна з фігур вышэйшага пілатажу, сутнасць якой у зніжэнні самалёта па крутой спіралі. // Імклівае падзенне самалёта з вярчэннем яго вакол сваёй восі ў выніку няспраўнасці сістэмы кіравання. Вораг адсек хваставую апору.. Самалёт Аляксея ўвайшоў у штопар. «Звязда». // у знач. прысл. што́парам. Па спіралі (уніз), шрубападобна. Не паспеў .. [цецеравятнік] адляцець і дзесяці метраў, як пачуўся другі стрэл, пасля якога ястраб здрыгануўся, потым перакруціўся і штопарам пайшоў уніз. Ляўданскі.

[Ням. Stopper.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

1. Аддзяляць па слаях лучыну і пад. А бацька, сівы і яшчэ жвавы клапатун, цюкае непадалёку сякерай — шчапае на калодцы дровы. Ракітны. [Дзед] завіхаўся ля чыгункай печкі, шчапаў лучыну. Лынькоў.

2. Разломваць, разбіваць на кавалкі, часткі. Наступленне, як звычайна, пачалі артылерысты — шчапалі дот за дотам, хавалі пад іх абломкамі ворага. Мележ. Як кладзеш цэглу такую, размякае вапна, набрыняе і шчапае цэглу на кавалкі, псуе сценку. Шынклер. Пасля з грымотамі і звонам Вада шчапала крохкі лёд. Глебка. / у перан. ужыв.; і каго. А ён [вораг] як сыпне з кулямётаў, Так і шчапае нашу роту! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Не скрыты, не сакрэтны; адкрыты. Адсідка ў крэпасці вяла за сабою паліцэйскі нагляд: яўны або патайны. Лужанін. Пасля ўсяго Гані стала зразумела адно: калі ў бойцы вораг быў яўны, адкрыты, узброены, яго бачылі твар у твар, то зараз, у мірную пару, яго цяжка распазнаць, нават з вока на вока. Грамовіч. І ні разу ён [Алесь] не прамінаў, каб дазнацца прычыну тых страхаў. А іх — яўных і ўяўных — хапала тады. Ваданосаў.

2. Зусім відавочны, зразумелы ўсім. Конь выказаў яўныя намеры кінуцца ўперад. Лынькоў. Ад гэтага вее ўжо не чым іншым, як яўным жаданнем некаму спадабацца. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Verláuf

m -(e)s, -läufe

1) цячэ́нне, ход (падзей)

éine Kránkheit mit tödlichem ~ — хваро́ба са смяро́тным зыхо́дам

im ~ (G, von D) у час

nach ~ (G, von D) — праз, пасля́ сканчэ́ння

nach ~ méhrerer Stúnden — праз не́калькі гадзі́н

im ~ der Verhándlungen — у хо́дзе [у час] перамо́ваў

2) лі́нія, напра́мак (мяжы і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

business [ˈbɪznəs] n.

1. га́ндаль, камерцы́йная дзе́йнасць, бі́знес;

go into business заня́цца бі́знесам

2. спра́ва, пастая́нны заня́так;

a business address службо́вы а́драс;

a man of business дзелавы́ чалаве́к;

get down to business бра́цца за спра́ву;

Are you here on business? Вы тут па справе?;

What’s your business? Чым займаецеся?

3. адка́знасць, спра́ва;

It’s none of your business. Гэта цябе не датычыцца.

4. камерцы́йнае прадпрые́мства, фі́рма;

start one’s own business адкры́ць сваю́ фі́рму; пача́ць сваю́ спра́ву ў бі́знесе

♦

business is business ≅ спра́ва спра́вай;

business before pleasure спача́тку пра́ца, пасля́ заба́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

stamp​1 [stæmp] n.

1. (таксама postage stamp) fml пашто́вая ма́рка;

an 18p stamp ма́рка за 18 пе́нсаў;

collect stamps збіра́ць ма́ркі

2. (таксама trading stamp) «прэмія́льная» ма́рка (якая дадаецца да тавару, а пасля абменьваецца на іншы тавар)

3. штэ́мпель, штамп; пяча́тка

4. ту́пат, ту́панне, тупані́на

5. fml кляймо́, след, адбі́так; прыкме́та;

the stamp of truth след пра́ўды;

set a stamp upon smth. пакі́нуць след на чым-н.;

He bears the stamp of breeding. У ім адчуваецца выхаванне.

6. fml род, сорт, тып, склад; гату́нак;

men of that stamp лю́дзі тако́га скла́ду

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

гадзі́на, -ы, мн. -ы, -дзі́н, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная 60 мінутам.

Прыйсці раней на гадзіну.

2. Адзінка часу ў 60 мінут, якую адлічваюць ад паўдня ці ад паўночы.

Г. ночы.

Трэцяя г. дня.

3. Прамежак часу, што адводзіцца на ўрок, лекцыю і пад.

Акадэмічная г.

4. толькі мн. Педагагічныя заняткі, лекцыі (пра нагрузку выкладчыкаў).

Мець гадзіны ва ўніверсітэце.

5. Пара́, час (высок.).

Суровая г. вайны.

6. Час, адведзены для чаго-н.

Прыёмныя гадзіны.

Вольная г.

○

Гадзіна пік — час найвышэйшага напружання ў рабоце транспарту, электрастанцыі і пад.

◊

Апошняя (смяротная) гадзіна — смерць.

Гадзіна ў гадзіну — дакладна, у вызначаны тэрмін.

З гадзіны на гадзіну — вось-вось, у кожны момант.

Чорная (ліхая) гадзіна — цяжкі час.

Шэрая гадзіна (разм.) — змрок вечарам пасля заходу сонца.

|| ласк. гадзі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. гадзі́нны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Г. перапынак.

Гадзінная норма.

Паехаць гадзінным цягніком (які адпраўляецца ў гадзіну дня, ночы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

по́шукі, ед. по́шук, -ку м.

1. по́иски; ро́зыски; изыска́ние ср.;

у ~ках — (каго, чаго) в по́исках (кого, чего);

пасля́ до́ўгіх ~каў — по́сле до́лгих по́исков;

адпра́віцца на п. — отпра́виться на по́иски (ро́зыски);

п. сро́дкаў — изыска́ние средств;

2. пои́ски, иска́ние ср.;

п. пра́ўды — по́иски (иска́ние) пра́вды;

п. мастака́ — иска́ния худо́жника;

3. (разведочные работы) по́иски;

п. на рудано́сных пло́шчах — по́иски на рудоно́сных площадя́х;

4. (с целью проектирования) изыска́ния;

геалагі́чныя п. для будаўні́цтва — геологи́ческие изыска́ния для строи́тельства

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

су́праць прыназ

1. gégen (A);

су́праць плы́ні gégen den Strom;

су́праць ве́тру gégen den Wind;

сро́дак су́праць гры́пу мед ein Míttel gégen die Gríppe;

◊ за і су́праць das Für und Wíder, das Pro und Kóntra;

2. (насупраць) gégen (A); gegenüber (D) (пасля наз);

су́праць до́ма gegenüber dem Haus, dem Haus gegenüber;

3. (насуперак) gégen (A), wíder (A), zuwíder (D);

су́праць во́лі wíder Wíllen;

су́праць чака́нняў wíder Erwárten;

су́праць сумле́ння gégen [wíder] das Gewíssen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)