хірама́нтыя, ‑і, ж.
Варажба па лініях і абрысах далоні, якая, па забабонных уяўленнях, дазваляе вызначыць характар чалавека, прадказаць яго будучыню.
[Грэч. cheir — рука і mantéia — гаданне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шко́льніцтва, ‑а, н.
1. Разм. Школьныя гады жыцця. Дзесяць год школьніцтва.
2. Школьніцкія паводзіны, учынкі; гарэзлівасць. Яго характар вызначаўся школьніцтвам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
находи́тьI несов.
1. (кого, что) знахо́дзіць; (отыскивать) адшу́кваць;
находи́ть удово́льствие в чём-л. знахо́дзіць здавальне́нне ў чым-не́будзь;
находи́ть причи́ну знахо́дзіць прычы́ну;
находи́ть утеше́ние знахо́дзіць уце́ху;
находи́ть подде́ржку знахо́дзіць падтры́мку;
2. (заставать) застава́ць, знахо́дзіць;
3. (замечать) ба́чыць, знахо́дзіць;
я не находи́л в его́ слова́х ни те́ни притво́рства я не знахо́дзіў (не ба́чыў) у яго́ сло́вах ні це́ню прытво́рства;
4. (считать) знахо́дзіць, лічы́ць; (признавать) прызнава́ць;
находи́ть возмо́жным знахо́дзіць (лічы́ць) магчы́мым;
до́ктор нахо́дит его́ положе́ние безнадёжным до́ктар лі́чыць яго́ стано́вішча безнадзе́йным;
его́ нахо́дят у́мным яго́ лі́чаць разу́мным;
находи́ть вино́вным прызнава́ць вінава́тым; см. найти́I.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
накати́ть сов.
1. накаці́ць;
2. (прикатить в каком-л. количестве) накаці́ць, мног. панако́чваць;
3. (катясь, надвинуться, покрыть собой кого-л., что-л.) накаці́ць, набе́гчы;
накати́ла волна́ накаці́ла (набе́гла) хва́ля;
4. (внезапно, неожиданно появиться, возникнуть) разг. надысці́, нахапі́цца, навалі́цца;
накати́ли но́вые собы́тия надышлі́ (нахапі́ліся, навалі́ліся) но́выя падзе́і;
5. (приехать в большом количестве) разг. нае́хаць, мног. панаязджа́ць;
6. перен., прост. (внезапно, неожиданно охватить кого-л., о чувстве, состоянии) найсці́; напа́сці; апанава́ць, агарну́ць;
на него́ накати́ло безл. на яго́ найшло́ (напа́ла);
на него́ накати́лась злость на яго́ найшла́ (напа́ла) злосць, яго́ апанава́ла (агарну́ла) злосць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
paint2 [peɪnt] v. фарбава́ць;
He painted the door blue. Ён пафарбаваў дзверы ў сіні колер.
2. малява́ць (таксама перан.);
paint a picture малява́ць карці́ну;
paint in oils/in water colours малява́ць але́йнымі фа́рбамі/акварэ́ллю;
His letters paint a wonderful picture of his life in Italy. Яго лісты малююць цудоўную карціну яго жыцця ў Італіі;
Нe’s not as black as he is painted. Ён не такі дрэнны, якім яго малююць.
♦
paint a grim/gloomy/rosy picture of smb./smth. малява́ць каго́-н./што-н. у суро́вых/цёмных/ружо́вых фа́рбах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Аржаны́. Яшчэ Чачот адзначаў адсутнасць у беларускай мове кантынуантаў слова *ръжь пры наяўнасці прыметніка аржаны паралельна з жытні; праўда, у рукапісным слоўніку Грыгаровіча 1851 г. адзначана аржа ’жыта’ (Яшкін, 14). Слова аржаны фіксуецца ў старабеларускай мове (Булахаў, Працы IM, 7, 143), яго прыводзіць ужо Насовіч, яно шырока ўжываецца (Карскі, 1, 260), як і іншыя словы, утвораныя ад яго асновы: аржанішча, аржоння ’ржышча’, таксама: аржышча, (а)ржэўнік; параўн. назвы раслін: аржаніца (і аржэвіна — Сцяшк.); аржаніна ’жытні хлеб’ (Касп.); аржануха ’гарэлка’ (Нас.), ’зад’ (Мядзв.). Утворана з пратэтычным а‑ (іржышча — з пратэтычным і‑) і суф. ‑ан‑ ад агульнаслав. *rъžь ’жыта’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́ніць ’ганіць, ганьбаваць’ (БРС, Нас., Шат., Касп., Бяльк.). Укр. га́нити, рус. га́нить ’тс’ (толькі ў зах. і паўд. гаворках, гл. СРНГ, 6, 134–135), польск. ganić, чэш. haněti, haniti. Гэта слова сустракаецца толькі ў зах.- і ўсх.-слав. мовах (у паўднёвых славян няма). Паходжанне яго спрэчнае. Лічыцца роднасным са слав. дзеясловам *ganjati: *goniti: *gъnati ’гнаць, ганяць’. З іншага боку некаторыя этымолагі думаюць пра запазычанне з ням. (с.-в.-ням.) hōna або роднаснасць з *gadъ, *gaditi. Агляд версій гл. у Слаўскага, 1, 254–255. Шатэрнік (гл. заўвагу ў яго слоўніку), здаецца, хоча лічыць бел. слова запазычаннем з польск. ganić. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 392.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ста́цыя ‘станцыя’ (гродз., Сл. ПЗБ), ст.-бел. стацыя, стацэя ‘пастой, месца адпачынку’, ‘забеспячэнне’ (Ст.-бел. лексікон), стацея: стацеи давати/поднимати ‘прымаць і карміць князя з яго світаю ў час паездак па правінцыі, а таксама яго пасланцоў і даваць ім фурманкі для праезду ў наступны маёнтак’ (Сташайтэне, Абстр. лекс., 130). З лац. statio ‘пастой’ праз ст.-польск. stacyja, польск. stacja ‘пастой, прыпынак, станцыя’ (Булыка, Лекс. запазыч., 84; Сл. ПЗБ, 4, 583). Сюды ж стаце́йка ‘чыстая палавіна хаты’ (Сцяшк. Сл.), што адлюстроўвае захаванне старой семантыкі, параўн. станцыя (гл.), польск. stacja ‘кватэра’ і інш. Гл. Брукнер, 512; Фасмер, 3, 746, 748; ЕСУМ, 5, 396, 403.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
aspiration [ˌæspəˈreɪʃn] n.
1. імкне́нне, мо́цнае жада́нне, пра́га;
I didn’t realize he had political aspirations. Я не ўсведамляла, што ў яго былі палітычныя амбіцыі.
2. ling. прыдыха́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
bludgeon2 [ˈblʌdʒən] v.
1. біць дубі́наю
2. (into) пагража́ць, застра́шваць, прымуша́ць стра́хам (да чаго-н.);
He was bludgeoned into paying the money. Яго прымусілі заплаціць грошы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)