скапцава́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Па выгляду падобны на скапца. Скапцаваты чалавек нясмела падкраўся да вясёлай купкі чыноў, як той пабіты сабака. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скло́чны, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які мае адносіны да склокі, з’яўляецца склокай. Склочная справа.

2. Схільны да склок. Склочны чалавек. Склочны характар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спабо́рнік, ‑а, м.

Уст. Чалавек, які прымае ўдзел у спаборніцтве. Спаборнікі не хочуць, каб іхнія машыны прастойвалі лішне на рамонтных канавах. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утро́х, прысл.

У колькасці трох чалавек (толькі пра мужчын або толькі пра жанчын). Лодка кранулася, і мы ўтрох узяліся за спінінінгі. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шарачко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шарачку; пашыты з шарачку. Чалавек, апрануты па-вясковаму напалавіну — шарачковыя пафарбаваных штаны, даматканая сарочка. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Няра́ха ’неахайны чалавек’ (астрав., ул. інф.), нераха ’няўклюда, неахайны чалавек’ (Ян., ТС), ніриха, нірэха ’неахайны чалавек’ (Сл. ПЗБ), а таксама нярахлівы, нірихлівы ’неахайны’ (Сл. ЦРБ, Сл. ПЗБ), перахавалі ’неахайны, некультурны’ (ТС), рус. неряха ’неахайны чалавек; няўмелы, дурны чалавек’, н.-луж. njerech ’беспарадак, смецце’, ’неахайны чалавек’, njerešny ’бесталковы; нячысты’. Лічыцца вытворным ад прасл. дыял. *грскъ, экспрэсіўна^ ўтварэння ад *rędъ (гл. рад), параўн. н.-луж. rech ’парадак; чысціня’, рус. ряха ’франціха’, ряхаться ’выстройвацца, прыбірацца’, нарядный ’прыбраны’ і пад. (Шустар-Шэўц, 14, 1014; Фасмер, 3, 66). Дапушчэнне балтыйскага паходжання (Смулкова, Лекс. балтызмы, 39) не мае падстаў, гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 146. Значэнне ’няўклюда’ можа быць звязана з рехацца ’поркацца’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мастерови́тый

1. разг. уме́лы;

мастерови́тый челове́к уме́лы чалаве́к;

2. высокапрафесіяна́льны, высокапрафесі́йны; выда́тны;

мастерови́тый писа́тель высокапрафесіяна́льны (высокапрафесі́йны, выда́тны) пісьме́ннік;

мастерови́тый теа́тр высокапрафесіяна́льны (высокапрафесі́йны) тэа́тр;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

непрямо́й

1. непрамы́; няпро́сты; (извилистый) няро́ўны; (кривой) крывы́;

2. перен. (неоткровенный) неадкры́ты; (неискренний) няшчы́ры;

непрямо́й отве́т няшчы́ры адка́з;

непрямо́й челове́к неадкры́ты (няшчыры) чалаве́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

непутёвый прост. (беспутный) шалапу́тны; (развратный) распу́сны; (бестолковый) бесталко́вы; (беспорядочный) бязла́дны; (взбалмошный) баламу́тны;

непутёвый челове́к шалапу́тны чалаве́к, шалапу́т;

непутёвая жизнь бязла́днае (бесталко́вае, пусто́е) жыццё.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

созна́тельный в разн. знач. свядо́мы;

созна́тельный челове́к свядо́мы чалаве́к;

созна́тельное отноше́ние к чему́-л. свядо́мыя адно́сіны да чаго́-не́будзь;

созна́тельный обма́н свядо́мы падма́н.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)